Bình thở rượu vang – cụm từ này hẳn không còn xa lạ với những ai yêu thích rượu vang. Nhưng liệu bạn đã thực sự hiểu rõ về nó? Khi nào nên dùng bình thở rượu vang? Và quá trình “thở rượu vang” (carafer) có giống với việc “lọc cặn” (decanter) hay không? Vô vàn câu hỏi xoay quanh chủ đề này khiến không ít người bối rối. Để giải đáp mọi thắc mắc và giúp bạn tự tin hơn khi thưởng thức rượu vang, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu tất tần tật về bình thở rượu vang trong bài viết dưới dây!
1. Bình thở rượu vang có tác dụng gì?
Đúng như tên gọi, bình thở rượu vang được thiết kế để hỗ trợ quá trình “thở” của rượu, nghĩa là giúp rượu tiếp xúc với oxy. Quá trình này giúp làm mềm tannin, giải phóng các tầng hương phức hợp và nâng tầm trải nghiệm thưởng thức. Thông thường, bình thở rượu vang thường có phần đáy rộng và cổ hẹp. Thiết kế này tạo điều kiện lý tưởng để hương thơm bung tỏa từ từ. Đồng thời, đáy rộng giúp rượu tiếp xúc tối đa với không khí, được lan đều, đảm bảo tanin được phân bố hài hòa.
Sau một khoảng thời gian rượu đã hấp thụ đủ lượng oxy cần thiết, rượu sẽ phát huy trọn vẹn những tầng hương tinh tế, đó là thời điểm lý tưởng để bạn thưởng thức. Những dòng rượu vang có cấu trúc mạnh mẽ, đậm vị, hoặc mang chút dư vị gỗ sồi thường phù hợp nhất với quá trình “thở” này.
Lưu ý: Nhiều người thường nhầm lẫn giữa bình thở rượu vang (carafe) và bình decanter khi sử dụng. Tuy có điểm tương đồng về thiết kế, nhưng thực tế chúng có những khác biệt nhất định trong chức năng.
- Bình thở rượu vang (carafe) chủ yếu giúp rượu “thở”, oxy hóa tốt hơn, làm mềm vị.
- Bình decanter được thiết kế chủ yếu dùng để tách rượu ra khỏi cặn lắng trong chai rượu vang lâu năm, phục vụ mục đích riêng biệt trong quá trình thưởng thức rượu vang.
>> Tìm hiểu thêm: Decanter là gì? Khi nào nên sử dụng bình decanter?
2. Có bao nhiêu loại bình thở rượu vang?
Trên thị trường hiện nay, bình thở rượu vang được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, từ thiết kế, chất liệu cho đến nguyên lý hoạt động. Dưới đây là ba dòng phổ biến nhất:
Bình thở rượu vang truyền thống
Được làm chủ yếu từ thủy tinh hoặc pha lê, loại bình này cho phép rượu tiếp xúc với không khí một cách tự nhiên nhờ bề mặt tiếp xúc lớn. Tuy thời gian để rượu “thở” khá lâu (thường kéo dài từ 30 phút đến vài giờ), nhưng hiệu quả mang lại rất cao. Kiểu dáng đa dạng, từ nhỏ đến lớn, phù hợp với nhiều loại rượu khác nhau, đặc biệt là vang đỏ lão hóa. Loại bình thở rượu vang pha lê là lựa chọn lý tưởng cho những chai vang đỏ nhiều tannin, giúp nâng tầm trài nghiệm thưởng thức.
Bình thở rượu vang hiện đại
Sử dụng cơ chế xoáy khí để đẩy nhanh quá trình oxy hóa rượu. Bình thở rượu vang dạng này rất phù hợp với rượu vang trẻ. Chỉ cần vài phút là bạn đã có thể cảm nhận rõ sự thay đổi hương vị. Ngoài ra, chúng còn dễ vệ sinh và tiện lợi cho người bận rộn. Tuy nhiên, hiệu quả “đánh thức” tầng hương vị có thể không bằng bình truyền thống với những chai rượu phức hợp.
Bình thở rượu vang điện tử
Ứng dụng công nghệ siêu âm và bộ điều khiển điện tử giúp tạo bọt khí cực nhỏ, tăng cường quá trình oxy hóa một cách chính xác. Người dùng có thể thiết lập thời gian và điều chỉnh mức độ oxy hóa phù hợp với từng loại vang. Tuy tiện lợi và chuyên nghiệp, nhưng dòng sản phẩm này có giá thành cao và phụ thuộc vào nguồn điện.
Ngoài phân loại theo công nghệ, bình thở rượu vang còn đa dạng về kiểu dáng như: dạng cổ điển, kiểu dáng thiên nga (hình chữ U), dạng hình chuông, loại có lưới lọc, hình ốc sên, …… Mỗi loại đều có những ưu điểm riêng, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của từng đối tượng người dùng, từ sưu tầm, tiếp khách, đến sử dụng trong các buổi tiệc sang trọng.
3. Các loại rượu vang cần “thở” trong bao lâu?
Không phải tất cả các loại rượu vang đều cần thời gian “thở” như nhau. Thời gian sử dụng bình thở rượu vang phụ thuộc vào độ tuổi, cấu trúc và chủng loại rượu. Việc để rượu “thở” đúng cách sẽ giúp phát huy tối đa hương vị và làm mềm tannin – đây cũng chính là tác dụng quan trọng của bình thở rượu vang.
Thời gian thở của rượu vang đỏ
Đây là loại rượu vang cần thời gian “thở” lâu nhất. Có hai quá trình chính diễn ra (oxy hóa và bay hơi) giúp rượu vang đỏ có vị trái cây sống động và kết cấu mượt mà hơn. Dưới đây là thời gian thở khuyến nghị cho các loại rượu vang đỏ:
- Rượu vang đỏ nhẹ (Light-bodied red wines)
– Thường có màu đỏ nhạt, tannin thấp và hương vị nhẹ nhàng.
– Thời gian khuyến nghị cho loại này là 20-30 phút.
– Ví dụ: Pinot Noir, Gamay…
- Rượu vang đỏ trung bình (Medium-bodied red wines)
– Có độ đậm vừa phải, tannin trung bình và hương vị phức hợp hơn.
– Thời gian khuyến nghị là 30-60 phút.
– Ví dụ: Cabernet Franc, Zinfandel, Grenache, Merlot, Malbec, Barbera, Dolcetto và Tempranillo.
- Rượu vang đỏ đậm đà (Full-bodied red wines):
– Có màu đậm, tannin cao và hương vị mạnh mẽ. Loại này cần thời gian thở lâu nhất để làm mềm cấu trúc.
– Thời gian khuyến nghị là từ 45 phút trở lên.
– Ví dụ: Cabernet Sauvignon, Nebbiolo, Petit Sirah, Monastrell (hay còn gọi là Mourvèdre) và Tannat.
Những biến đổi của rượu vang đỏ theo thời gian “thở”:
- Sau khoảng 15-20 phút: Các mùi khó chịu do phản ứng khử trong rượu vang đỏ sẽ bay hơi. Hiện tượng này khá phổ biến ở rượu vang đỏ và xảy ra khi các hợp chất thơm hình thành trong môi trường yếm khí (ví dụ: bên trong chai).
- Sau khoảng 30-45 phút: Các mùi “nồng” hoặc “gắt” trong rượu vang đỏ sẽ giảm bớt, vị chát dần dịu lại.
- Sau khoảng 60 phút: Tannin bắt đầu mềm hơn. Thời gian lâu hơn thường dành cho các loại rượu vang đỏ đậm đà với hàm lượng tannin cao.
Thời gian thở của rượu vang trắng và vang hồng
Những loại rượu vang này thường có hương thơm sống động và tươi mát ngay khi vừa mở chai nên thường không cần đến bình thở rượu vang cho quá trình “thở” để bung tỏa hương vị.
- Đối với rượu vang trắng, đặc biệt là các loại vang trắng nhẹ như Sauvignon Blanc hay Pinot Grigio, thường không cần thở. Thông thường, bạn chỉ rót ra ly và có thể sử dụng ngay với những loại vang này.
- Với các loại vang trắng đậm đà hơn, mang các tầng hương vị phức hợp hơn hoặc được ủ trong thùng gỗ sồi như Chardonnay, Chenin Blanc, Viognier… có thể để rượu thở khoảng 30-60 phút, để mở khóa các tầng hương vị mới, giúp trải nghiệm thưởng thức trở nên hoàn hảo hơn.
- Rượu vang hồng, với đặc trưng là sự tươi mới và nhẹ nhàng, thường cùng không cần một khoảng thời gian thở trước khi thưởng thức. Tuy vậy vẫn có một số loại vang hồng có cấu trúc đậm đà và phức hợp (Tavel của thung lũng Rhone, Tibouren của nhà Clos Cibonne tại vùng Provence…) sẽ cần một khoảng thời gian thở từ 20-30 phút trước khi thưởng thức.
Lưu ý khi sử dụng bình thở rượu vang
- Rượu vang càng trẻ và có hàm lượng tannin (vị chát) cao thì càng cần thời gian thở lâu hơn.
- Thở rượu hai lần là cách nhanh chóng để “mở” một chai rượu vang trẻ chưa bộc lộ hết hương thơm và hương vị. Bạn chỉ cần rót rượu từ bình thở rượu vang trở lại chai rồi lặp lại quá trình nếu cần.
- Hầu hết các loại rượu vang đỏ chỉ giữ được hương vị tốt nhất trong khoảng 12-18 giờ sau khi thở, sau đó sẽ bắt đầu suy giảm.
4. Hướng dẫn chọn bình thở rượu vang phù hợp
Sau khi đã hiểu rõ bình thở rượu vang có tác dụng gì, chắc hẳn bạn đang băn khoăn làm thế nào để chọn được một chiếc bình thở phù hợp với nhu cầu sử dụng. Dưới đây là một số tiêu chí quan trọng cần lưu ý để đưa ra quyết định đúng đắn.
Dựa theo loại rượu vang
Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhất khi chọn mua bình. Như đã đề cập ở trên, mỗi loại rượu vang sẽ yêu cầu cách lên hơi khác nhau.
- Rượu vang trẻ: Thường có cấu trúc mạnh và cần thời gian lâu hơn, oxy hóa mạnh hơn để làm mềm tannin. Bạn nên chọn bình có đáy rộng và miệng loe, đây là hình dáng tối ưu cho rượu vang trẻ, giúp tăng diện tích tiếp xúc với không khí.
- Rượu vang lâu năm: Thường nhạy cảm với oxy và không cần thời gian thở quá lâu. Bạn nên chọn bình thở rượu vang có cổ hẹp và có nút đậy để kiểm soát quá trình oxy hóa, giúp bảo toàn hương thơm đặc trưng của rượu.
- Rượu vang trắng: Không yêu cầu oxy hóa quá nhiều, chủ yếu cần giữ lạnh và thưởng thức ngay. Bạn nên chọn bình có kiểu dáng thon gọn, dễ dàng đặt vào xô đá để giữ lạnh hiệu quả.
Mẹo nhỏ: Với những dòng rượu cao cấp hoặc có hương vị phức hợp, sử dụng bình thở rượu vang pha lê không chỉ nâng cao trải nghiệm mà còn tạo điểm nhấn sang trọng trên bàn tiệc.
Dựa theo kích thước và hình dáng
Ngoài chủng loại rượu vang, hình dáng và thẩm mỹ của bình thở rượu vang cũng ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng.
- Kích thước: Bình càng lớn càng khó thao tác. Bình lớn có diện tích tiếp xúc cao nhưng dễ tràn nếu không cẩn thận. Nếu bạn không khéo léo, hãy tránh chọn những mẫu quá khổ, dù chúng có đẹp mắt đến đâu. Nên chọn dung tích phù hợp với lượng rượu thường sử dụng (thường là 750ml đến 1500ml).
- Hình dáng: Bình có nhiều hình dạng khác nhau, mỗi loại được thiết kế để phù hợp với từng loại rượu vang cụ thể.
– Bình đáy rộng với diện tích bề mặt lớn, lý tưởng cho rượu vang đỏ, cho phép rượu tiếp xúc nhiều với không khí, hỗ trợ quá trình oxy hóa mạnh mẽ.
– Bình thở rượu vang cao và thon dài thường được sử dụng cho rượu vang trắng và champagne, giúp duy trì nhiệt độ và tránh oxy hóa quá mức.
– Bình thở rượu vang dạng nghệ thuật (thiên nga, ốc sên, chữ U…) dành cho người yêu thích sự độc đáo, trang trí đẹp mắt.
Dựa theo chất liệu bình thở rượu vang
Bình thở rượu vang thường được làm từ thủy tinh hoặc pha lê. Vậy nên chọn bình thở rượu vang pha lê hay thuỷ tinh? Chất liệu có ảnh hưởng đến hương vị rượu vang không? Câu trả lời là không. Chất liệu bình không ảnh hưởng đến hương thơm hay vị của rượu vang. Sự khác biệt duy nhất đến từ yếu tố thẩm mỹ, cảm nhận cá nhân và giá cả.
- Bình thở rượu vang thủy tinh
– Ưu điểm: Giá thành hợp lý, dễ tìm mua.
– Nhược điểm: Ít bóng, kém sang trọng hơn pha lê.
- Bình thở rượu vang pha lê
– Ưu điểm: Sang trọng, bắt sáng đẹp mắt, thích hợp cho tiệc tùng hoặc làm quà tặng.
– Nhược điểm: Giá thành cao hơn, cần bảo quản kỹ.
Nếu bạn là người yêu thích rượu vang và muốn bình trở thành một vật trang trí đẹp mắt, bạn có thể lựa chọn bình pha lê, tuy giá thành cao hơn. Nhưng nếu không quá quan trọng về thẩm mỹ, bình thở rượu vang thủy tinh sẽ đáp ứng đủ nhu cầu của bạn.
Lời kết,
Hiểu rõ bình thở rượu vang có tác dụng gì, cũng như nắm được thời gian “thở” phù hợp với từng loại rượu, sẽ giúp bạn khai thác trọn vẹn tiềm năng của mỗi chai vang. Bình thở rượu vang không chỉ là một dụng cụ hỗ trợ mà còn là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao trải nghiệm thưởng thức rượu vang. Việc sử dụng bình thở đúng cách không chỉ giúp làm mềm tannin, giải phóng hương thơm mà còn mang lại sự trọn vẹn trong từng ngụm rượu. Đối với những người yêu rượu, hiểu và sử dụng bình thở rượu vang chính là bước tiến tới sự tinh tế trong nghệ thuật thưởng thức.
