Bình thở rượu vang là gì? Decanter có phải là bình đựng rượu vang giúp rượu bung tỏa hương vị không? Cùng Hedon khám phá cách sử dụng, lựa chọn và công dụng của bình decanter để trải nghiệm rượu vang trọn vẹn hơn – dù bạn là người mới hay sành sỏi.
1. Decanter là gì? Bình decanter có phải bình thở rượu vang?
Trước hết, cần hiểu rõ decanter là gì? Decanter là một từ có nguồn gốc từ tiếng Pháp, nó mang ý nghĩa chỉ hành động chiết rượu và lọc bỏ cặn lắng của những chai rượu vang lão hóa lâu năm. Bình decanter là loại bình chuyên dụng được thiết kế để thực hiện hành động này.
Trong khi đó, bình thở rượu vang là một dụng cụ bằng thủy tinh được thiết kế đặc biệt để rượu vang có thể tiếp xúc được với nhiều oxy hơn. Nhờ đó, rượu được “mở khóa” các tầng hương, làm mềm cấu trúc tannin và mang lại trải nghiệm mượt mà, tinh tế hơn. Trong tiếng Pháp, bình thở rượu vang còn được gọi là “Bình Carafer”.
- Bình Carafer: Được dùng để hỗ trợ rượu vang “thở,” đặc biệt phù hợp với các loại rượu vang trẻ. Thiết kế của carafe thường đơn giản, với phần miệng rộng giúp tối đa hóa diện tích tiếp xúc giữa rượu và không khí. Quá trình này làm mềm tanin (giảm vị chát), giảm độ cồn và “đánh thức” các tầng hương thơm phức hợp trong rượu.
- Bình Decanter: Được sử dụng chủ yếu để tách rượu khỏi cặn lắng trong chai, đặc biệt quan trọng với những chai rượu vang lâu năm. Khi rượu được rót từ từ vào bình đựng rượu vang decanter, phần cặn sẽ được giữ lại trong chai, đảm bảo phần rượu rót ra ly trở nên trong trẻo và tinh khiết, nâng cao chất lượng thưởng thức.
Rất nhiều người thường nhầm lẫn giữa việc sử dụng thuật ngữ “decanter” với quá trình “thở rượu vang”. Nhưng trên thực tế, bình decanter và bình thở rượu vang (bình carafer) là hai loại bình hoàn toàn khác nhau. Ví dụ, với một chai rượu vang lâu năm ta có thể sử dụng bình decanter để loại bỏ cặn lắng nhưng không nên dùng bình thở, vì quá trình này có thể làm mất đi sự cân bằng tinh tế của hương vị, gây ảnh hưởng đến chất lượng rượu.
>>> Tìm hiểu thêm: Bình thở rượu vang: Bí quyết “đánh thức” hương vị rượu vang
2. Nguồn gốc của bình decanter là gì?
Từ hàng ngàn năm trước, con người đã có thói quen ủ rượu trong các thùng chứa có kích cỡ lớn (từ vài chục đến hàng trăm lít). Khi tổ chức các buổi lễ hoặc các bữa tiệc lớn, họ mới chiết rượu từ những thùng lớn này sang các bình đựng rượu vang loại nhỏ hơn, thường làm bằng gốm để tiện phục vụ. Từ đó, khái niệm về bình chiết rượu, tiền thân của bình decanter đã ra đời.
Theo lịch sử ghi nhận, người La Mã cổ đại là những người đầu tiên sử dụng thủy tinh để chế tạo bình decanter. Tuy nhiên, sau sự sụp đổ của Đế chế La Mã, việc sản xuất thủy tinh trở nên hiếm hoi. Lúc này, decanter được làm chủ yếu từ các vật liệu như đất nung, đồng, vàng hoặc bạc.
Bước sang thời kỳ Phục Hưng, các nghệ nhân ở Venice nơi đây đã biết chế tác và bắt đầu sáng tạo ra nhiều thiết kế đa dạng mẫu mã với thân bình rộng, cổ dài và thon, giúp tăng diện tích tiếp xúc của rượu với không khí. Đây được xem là một bước tiến lớn trong quá trình phát triển của bình thở rượu vang hiện đại,góp phần nâng cao trải nghiệm thưởng thức rượu.
Về sau, người Anh đã cải tiến thiết kế bằng cách thêm nắp đậy lên bình decanter nhằm kiểm soát được lương không khí tiếp xúc với rượu vang, hạn chế quá trình oxy hoá kéo dài, từ đó bảo vệ hương vị nguyên bản của rượu vang.
3. Tại sao cần chiết rượu vang bằng bình decanter?
3.1 Decanter giúp lọc cặn rượu
Một trong những lý do chính để sử dụng bình đựng rượu vang decanter là để loại bỏ cặn lắng trong rượu vang. Cặn rượu vang thường đến từ quá trình lão hóa lâu năm hoặc được sản xuất theo phương pháp không lọc cặn. Các loại cặn thường gặp trong rượu vang bao gồm:
- Tartrat: Là các tinh thể tartrat kali, thường xuất hiện khi rượu tiếp xúc với nhiệt độ lạnh. Những tinh thể này, đôi khi được gọi là “kim cương rượu vang,” có hình dáng giống các tinh thể trong suốt hoặc trắng. Chúng hoàn toàn vô hại và không ảnh hưởng đến chất lượng rượu.
- Phenol và tannin: Theo thời gian, một số hợp chất phenol, đặc biệt là tanin, có thể kết tụ hoặc lắng đọng, tạo thành cặn. Điều này xảy ra phổ biến ở rượu vang đỏ lâu năm vì chúng chứa hàm lượng tanin cao hơn.
- Protein: Nếu rượu không được ổn định trước khi đóng chai, một số protein có thể kết tủa và tạo thành cặn trắng hoặc mờ.
- Cặn men và vi khuẩn: Trong trường hợp rượu không được lọc hoặc làm trong đúng cách sau quá trình lên men, có thể tồn tại dư lượng men hoặc vi khuẩn, sau cùng sẽ lắng xuống đáy chai.
Việc dùng decanter để lọc cặn giúp đảm bảo rượu rót ra ly được trong trẻo, sạch sẽ, nâng cao chất lượng trải nghiệm.
3.2 Decanter giúp thưởng thức rượu ngon hơn
Ngoài việc lọc cặn, bình đựng rượu vang decanter còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hương vị và giúp bạn có một trải nghiệm thưởng thức hoàn hảo.
Khi rượu vang được rót từ chai vào bình decanter, người ta thường lắc nhẹ bình để không khí dễ dàng tiếp xúc với rượu. Quá trình này giúp oxy thâm nhập vào rượu, phá vỡ cấu trúc ban đầu của các phân tử alcohol, từ đó làm giảm vị chát, làm dịu bớt nồng độ cồn và làm nổi bật hương thơm tiềm ẩn của vang. Nhờ quá trình oxy hóa, rượu trở nên êm dịu, mượt mà và dễ thưởng thức hơn, đặc biệt với các dòng vang trẻ (dưới 10 năm tuổi) vốn có độ axit cao và vị gắt. Đối với một số loại vang, người ta còn khuyến nghị để decanter trong ngăn mát khoảng 30–60 phút trước khi dùng để đạt hương vị tối ưu.
Việc sử dụng decanter không chỉ giúp rượu bớt gắt mà còn mang lại trải nghiệm thưởng thức tinh tế và trọn vẹn hơn so với khi uống trực tiếp từ chai. Đây là lý do tại sao sử dụng bình đựng rượu vang decanter lại cần thiết với những ai muốn thưởng thức rượu vang đúng chuẩn.
4. Kinh nghiệm chọn bình decanter phù hợp
Tùy theo dòng vang mà bạn bạn nên chọn loại bình Decanter phù hợp để tối ưu hương vị khi thưởng thức:
• Với dòng vang đỏ đậm đà (thường làm từ các giống nho Tannat, Monastrell, Petite Sirah, Tempranillo, Cabernet Sauvignon) : nên sử dụng loại bình decanter có đáy rộng và cổ cao để tăng khả năng tiếp xúc với không khí.
• Với dòng vang đỏ trung bình (thường làm từ các giống nho Barbera, Dolcetto, Merlot, Sangiovese) : phù hợp với loại bình decanter có kích thước trung bình, đủ để oxy hóa mà không làm biến đổi quá mức.
• Với dòng vang đỏ nhẹ (như Beaujolais, Pinot Noir) : ưu tiên chọn loại bình có kích thước nhỏ hoặc trung bình và nên được làm lạnh trước khi sử dụng.
• Với loại vang hồng hoặc vang trắng thì thường không bắt buộc phải chiết trước khi phục vụ. Nhưng nếu muốn, bạn nên sử dụng loại bình decanter nhỏ đã được làm lạnh để giữ độ tươi mát.
5. Cách sử dụng bình decanter đúng cách
Để chiết rượu vang một cách hoàn hảo, hãy thực hiện theo các bước sau:
- Đặt chai rượu ở vị trí thẳng đứng: Trước khi chiết rượu, nên để chai đứng yên ít nhất 24 giờ. Điều này giúp các cặn và hợp chất lắng đọng trôi xuống đáy chai, hỗ trợ quá trình tách rượu trong khỏi cặn một cách dễ dàng hơn.
- Chuẩn bị bình decanter phù hợp: Sử dụng một bình đựng rượu vang decanter phù hợp với loại rượu bạn dùng. Decanter chất lượng được thiết kế để loại bỏ cặn và tối ưu hóa trải nghiệm thưởng thức rượu.
- Mở chai rượu cẩn thận: Thực hiện ngay trước khi phục vụ, tránh lắc chai để không làm khuấy động cặn đã lắng.
- Sử dụng ánh sáng từ nến để kiểm tra: Đặt một ngọn nến bên dưới cổ chai để quan sát rõ ràng dòng rượu khi rót và nhận biết khi nào cặn bắt đầu xuất hiện.
- Rót rượu chậm và nhẹ nhàng: Rót dọc theo thành bình decanter một cách chậm rãi và liên tục. Khi đến phần nửa dưới chai, hãy rót chậm hơn để kiểm soát dòng rượu.
- Dừng lại khi thấy cặn: Ngừng rót ngay khi bạn nhìn thấy cặn hoặc lắng đọng chạm đến vai chai. Ánh sáng từ ngọn nến sẽ giúp bạn dễ dàng nhận ra điều này. Nếu lượng cặn không nhiều, bạn có thể dừng lại khi nhận thấy rượu bắt đầu đục.
6. Cách làm sạch bình đựng rượu vang decanter hiệu quả
Việc vệ sinh bình decanter đúng cách là điều cần thiết để giữ gìn chất lượng rượu mỗi lần sử dụng:
- Rửa sạch bằng nước ấm: Sử dụng lượng nước lớn và tráng mạnh tay để loại bỏ mọi dấu vết hoặc cặn bám rượu trong bình.
- Tránh sử dụng xà phòng: Không nên dùng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa có mùi để tránh lưu lại mùi hóa chất trong bình, có thể làm ảnh hưởng đến hương vị của rượu vang.
- Dụng cụ hỗ trợ làm sạch: Bạn có thể sử dụng cọ mềm chuyên dụng, khăn vi sợi (microfiber) hoặc các viên bi làm sạch để dễ dàng loại bỏ cặn rượu còn sót lại bên trong bình decanter.
- Sấy khô: Đặt bình decanter úp ngược xuống giá hoặc treo ngược để ráo nước, giúp bình khô hoàn toàn mà không để lại vệt nước hay hơi ẩm bên trong.
6. Một số câu hỏi thường gặp
- Có phải tất cả các loại rượu vang đều cần dùng bình decanter không?
Không phải mọi loại rượu vang đều cần decanter. Các loại rượu vang trẻ thường dùng bình thở rượu vang (carafe) để “mở khóa” các tầng hương vị và làm mềm mại kết cấu. Với rượu vang đỏ lâu năm, việc sử dụng bình đựng rượu vang decanter là rất quan trọng để loại bỏ cặn và phát triển hương vị giúp đem lại trải nghiệm thưởng thức trọn vẹn hơn.
- Bình decanter có thể sử dụng cho tất cả các loại rượu không?
Bình decanter chủ yếu được sử dụng cho rượu vang đỏ lão hóa lâu năm. Dù ít phổ biến, nhưng một số loại rượu vang trắng phức hợp (như Chardonnay vùng Burgundy) hoặc Champagne cao cấp vẫn có thể sử dụng bình decanter. Tuy nhiên, cần chọn loại bình decanter phù hợp để tránh làm mất đi hương thơm tinh tế và độ tươi.
- Cách chọn bình decanter phù hợp là gi?
Khi chọn bình decanter, bạn nên chú ý đến các yếu tố sau:
– Chất liệu: Ưu tiên bình decanter làm từ thủy tinh hoặc pha lê trong suốt để dễ quan sát dòng rượu.
– Thiết kế: Chọn một bình có đáy rộng vừa phải và cổ hẹp, giúp không khí không thể lọt vào quá nhiều làm hỏng đi kết cấu của rượu vang lâu năm.
– Kích thước: Đảm bảo bình có thể chứa đủ lượng rượu vang bạn muốn decant (thường từ 750ml đến 1,5L cho một chai rượu), tùy theo lượng rượu bạn muốn chiết..
– Dễ dàng sử dụng và vệ sinh: Ưu tiên những thiết kế dễ rót và dễ làm sạch.
Lời kết,
Bình decanter không chỉ đơn thuần là một vật chứa rượu, mà còn là công cụ giúp biến một chai rượu vang bình thường thành một trải nghiệm đáng nhớ. Bằng cách hiểu rõ bình decanter là gì, cách sử dụng và cách chọn bình đựng rượu vang decanter phù hợp sẽ giúp bạn nâng tầm trải nghiệm thưởng thức rượu vang của mình lên một tầm cao mới.
Cho dù bạn đang tổ chức một bữa tiệc tối thân mật hay tận hưởng một buổi tối thư giãn một mình, một chiếc bình đựng rượu vang decanter phù hợp có thể tạo nên sự khác biệt, làm tăng hương vị và niềm vui khi thưởng thức những loại rượu vang yêu thích của bạn.
