Câu chuyện về giống nho Primitivo
Hành trình từ Croatia đến Ý
Dù Primitivo nổi tiếng là rượu vang Ý, nhưng nguồn gốc thực sự của nó lại nằm ở Croatia, một quốc gia bên kia bờ biển. Tại quê hương của mình, nó có những cái tên khá khó đọc như Tribidrag hoặc Crljenak Kaštelanski. Vào khoảng thế kỷ 18, giống nho này đã vượt biển và đến với vùng Puglia của Ý.
Tại đây, nó được đặt một cái tên mới là “Primitivo”. Tên này xuất phát từ tiếng Latin, có nghĩa là “chín sớm”. Một vị tu sĩ tên là Don Francesco Filippo Indellicati đã nhận thấy giống nho này trong vườn của ông luôn chín trước tất cả các giống nho khác, vì vậy ông đã đặt cho nó cái tên này.
Người anh em song sinh ở Mỹ: Zinfandel
Một trong những điều thú vị nhất về Primitivo là nó có một người anh em song sinh nổi tiếng ở Mỹ tên là Zinfandel. Trong một thời gian dài, người ta nghĩ đây là hai giống nho khác nhau. Nhưng khoa học đã chứng minh rằng Primitivo và Zinfandel thực chất là một, chúng có cùng DNA. Giống nho này đã được mang từ châu Âu đến Mỹ vào thế kỷ 19 và trở thành niềm tự hào của rượu vang California.
Dù là anh em song sinh, nhưng rượu vang làm từ chúng lại có hương vị khác nhau. Điều này cho thấy vùng đất, khí hậu (mà giới sành vang gọi là terroir) quan trọng như thế nào. Primitivo của Ý thường có vị mộc mạc, mạnh mẽ hơn. Trong khi đó, Zinfandel của Mỹ lại có vị ngọt đậm của mứt trái cây và thường có thêm hương dừa, thì là do được ủ trong thùng gỗ sồi của Mỹ.
Đọc thêm về rượu vang Zinfandel từ Mỹ
Sự trỗi dậy mạnh mẽ
Lịch sử của Primitivo không phải lúc nào cũng huy hoàng. Vì nho chín sớm và có nhiều đường, nó tạo ra rượu có nồng độ cồn cao. Trong một thời gian dài, người ta chỉ dùng nó để pha trộn với các loại rượu vang khác yếu hơn nhằm tăng độ đậm và độ cồn, chứ không làm thành một chai rượu riêng.
Vào những năm 1990, Primitivo gần như biến mất khi chính phủ khuyến khích nông dân nhổ bỏ bớt cây nho để giảm sản lượng. Nhưng đúng lúc đó, một phép màu đã xảy ra. Sự nổi tiếng của Zinfandel ở Mỹ đã khiến mọi người chú ý trở lại đến người anh em của nó ở Ý. Các nhà làm vang Ý đã nhận ra tiềm năng của Primitivo. Họ bắt đầu tập trung vào chất lượng thay vì số lượng, tạo ra những chai Primitivo tuyệt hảo, thể hiện được hết vẻ đẹp của vùng đất Puglia.
Đặc điểm của rượu vang Primitivo
Nếm thử Primitivo: Một trải nghiệm cho các giác quan
Khi bạn rót một ly Primitivo, bạn sẽ thấy một thế giới hương vị mở ra.
-
- Nhìn: Rượu có màu đỏ ruby rất đậm và sâu. Nếu là chai vang trẻ, bạn sẽ thấy có ánh tím lấp lánh. Với những chai đã được ủ lâu năm, màu sẽ ngả sang màu đỏ gạch ấm áp.
- Ngửi: Mùi hương của Primitivo rất nồng nàn và quyến rũ. Bạn sẽ ngửi thấy mùi của rất nhiều loại trái cây đen chín mọng như anh đào đen, mận, dâu tằm. Nếu rượu được ủ trong thùng gỗ sồi, bạn sẽ còn ngửi thấy thêm mùi vani, cam thảo, sô cô la, và các loại gia vị ấm áp như quế, đinh hương.
-
Đặc điểm của rượu vang Primitivo - Nếm: Khi nếm, bạn sẽ cảm nhận được đây là một loại rượu vang đậm đà, mạnh mẽ (full-bodied). Nồng độ cồn khá cao, thường từ 14% đến 18%, tạo cảm giác ấm áp lan tỏa trong miệng. Rượu có vị chát (gọi là tannin), nhưng ở những chai ngon, vị chát này rất mượt mà, không hề gây khó chịu. Vị rượu đọng lại trong miệng khá lâu sau khi uống, để lại một chút ngọt ngào của trái cây.
Các phong cách Primitivo khác nhau
Không phải tất cả Primitivo đều giống nhau. Các nhà sản xuất có thể tạo ra nhiều phong cách khác nhau.
-
- Vang khô (Secco): Đây là loại phổ biến nhất, thể hiện sự mạnh mẽ, đậm đà đặc trưng của Primitivo.
- Vang ngọt tự nhiên (Dolce Naturale): Đây là một loại rượu vang ngọt đặc biệt, được làm bằng cách để nho chín héo ngay trên cây. Việc này làm cho nho mất bớt nước, cô đọng lại đường và hương vị, tạo ra một loại rượu ngọt ngào, đậm đặc.
- Phương pháp Appassimento: Một số nhà sản xuất còn sử dụng một kỹ thuật đặc biệt gọi là Appassimento. Họ thu hoạch nho rồi đem đi phơi khô trong vài tuần hoặc vài tháng. Quá trình này làm nho cô đặc lại, tạo ra những chai vang siêu đậm đặc, sánh quyện, với hương vị của mứt quả và trái cây khô.
Những vùng đất làm nên tên tuổi Primitivo
Puglia: Trái tim của Primitivo
Puglia, vùng đất nằm ở “gót giày” của nước Ý, là nơi sản xuất Primitivo quan trọng nhất thế giới. Nơi đây có khí hậu nóng, khô và đầy nắng, là điều kiện lý tưởng để nho Primitivo chín mọng và đậm đà hương vị. Đất đai ở đây cũng rất đặc biệt, với lớp đất đỏ giàu sắt gọi là terra rossa nằm trên nền đá vôi, giúp cây nho phát triển tốt nhất.
Các tiểu vùng nổi tiếng
Ngay trong vùng Puglia, Primitivo ở mỗi nơi lại có một hương vị riêng.
- Primitivo di Manduria: Đây được coi là “vua” của các vùng Primitivo. Nằm ở khu vực nóng và khô nhất, rượu vang từ đây rất đậm đặc, mạnh mẽ, nồng độ cồn cực cao và có hương vị như mứt trái cây đen. Hãy nghĩ về nó như một võ sĩ quyền anh hạng nặng.
- Gioia del Colle: Đây là “cái nôi” lịch sử của Primitivo ở Ý. Vùng này nằm trên cao nguyên, mát mẻ hơn Manduria. Vì vậy, rượu vang ở đây có phong cách thanh lịch, tươi mới hơn, với hương thơm của trái cây đỏ và không quá nồng gắt. Hãy coi nó như một vũ công ba lê duyên dáng.
- Salento: Đây là một khu vực rộng lớn bao trùm phần lớn bán đảo Salento. Rượu vang ở đây rất đa dạng, từ những chai dễ uống, giá cả phải chăng đến những chai phức tạp hơn. Gió biển giúp rượu vang ở đây giữ được sự tươi mát. Đây là một lựa chọn tuyệt vời cho mọi người.
| Tiêu chí | Primitivo di Manduria | Gioia del Colle | Salento |
| Vị trí | Gần biển, thấp | Trên cao nguyên, cao hơn | Bán đảo rộng lớn, thấp |
| Khí hậu | Rất nóng, khô | Ấm, mát hơn về đêm | Ấm áp, có gió biển |
| Phong cách rượu | Đậm đặc, mạnh mẽ, nồng nàn | Thanh lịch, tươi mới, phức hợp | Đa dạng, dễ uống, giá trị tốt |
| Nồng độ cồn | Rất cao (thường trên 14.5%) | Cao (thường trên 13.5%) | Trung bình đến cao (thường trên 13%) |
Hướng dẫn thưởng thức rượu vang Primitivo
Để tận hưởng một chai Primitivo một cách trọn vẹn nhất, có một vài bí quyết nhỏ.
Cách phục vụ
-
- Nhiệt độ: Nhiệt độ tốt nhất để uống Primitivo là khoảng 16-18°C, tức là hơi mát một chút so với nhiệt độ phòng. Nếu uống quá ấm, bạn sẽ chỉ cảm thấy vị cồn. Nếu quá lạnh, rượu sẽ bị chát và mất đi hương thơm.
- Cho rượu thở (Decanting): Với những chai Primitivo mạnh mẽ, bạn nên rót rượu ra một chiếc bình đặc biệt (gọi là decanter) và để khoảng 30-60 phút trước khi uống. Việc này giúp rượu “mềm” hơn và tỏa ra nhiều hương thơm hơn.
- Chọn ly: Hãy dùng ly rượu vang đỏ có bầu to. Bầu ly to sẽ giúp bạn dễ dàng ngửi được hết các lớp hương thơm của rượu.
Rượu vang Primitivo uống với món gì?
Những gợi ý hoàn hảo
Primitivo là một loại rượu vang mạnh mẽ, vì vậy nó cần những món ăn có hương vị đậm đà tương xứng để không bị “lép vế”.
| Phong cách Primitivo | Món ăn kết hợp |
| Primitivo trẻ, dễ uống (Salento IGT) | Pizza, mỳ Ý sốt cà chua, gà nướng. |
| Primitivo thanh lịch (Gioia del Colle) | Thịt heo quay, nấm nướng. |
| Primitivo mạnh mẽ (Manduria) | Bít tết, sườn cừu, phô mai cứng. |
| Primitivo siêu đậm đặc (Appassimento) | Bò hầm, thịt thú rừng, hoặc uống một mình. |
Giá thành của rượu vang Primitivo và mua rượu vang Primitivo ở đâu?
Primitivo có nhiều mức giá khác nhau, phù hợp với mọi túi tiền. Giá của một chai rượu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vùng sản xuất, tên tuổi của nhà làm vang, tuổi của cây nho và phương pháp sản xuất.
Dưới đây là bảng giá rượu vang Primitivo tại Việt Nam do Hedon WineHub tổng hợp để khách hàng có thể tham khảo:
| Loại rượu vang Primitivo | Khoảng giá rượu vang |
| Rượu vang Primitivo của Ý | 400.000 VND đến hơn 1.500.000 VND |
| Rượu vang Zinfandel của Mỹ | 500.000 VND đến 2.000.000 VND |
| Rượu vang Primitivo tại Chile, Nam Phi, Úc | 300.000 VND đến 1.200.000 VND |
Hedon WineHub là một địa chỉ uy tín chuyên nhập khẩu và bán lẻ các chai rượu vang chính hãng tại Hà Nội, tp HCM và Đà Nẵng. Ở Hedon WineHub, chúng tôi có các chuyên gia rượu vang hàng đầu giúp chọn ra cho bạn những chai rượu vang chất lượng với giá thành phải chăng.
Lời kết
Primitivo là một chai rượu vang mang trong mình cả một câu chuyện: về sự hồi sinh, về sự ấm áp của miền Nam nước Ý, và về niềm đam mê của những người làm ra nó. Dù bạn là người mới tìm hiểu hay đã là một người sành sỏi, thế giới Primitivo luôn có một điều gì đó mới mẻ để bạn khám phá. Mỗi ly Primitivo không chỉ là một thức uống, mà còn là một lời mời bạn đến với vùng đất Puglia đầy nắng và gió, nơi lịch sử và hương vị hòa quyện làm một.
Nếu có bất kỳ thắc mắc gì về rượu vang hay rượu vang Primitivo nói riêng, đừng ngần ngại nhắn tin cho Hedon WineHub nhé!
