Hiểu về AOC và phân hạng rượu vang Pháp là cách để bạn kết nối sâu hơn với thế giới rượu vang. Mỗi chai rượu kể một câu chuyện về vùng đất, điều kiện tự nhiên và kỹ thuật sản xuất của những người làm rượu. Khi bạn nắm rõ các chi tiết này, không chỉ đơn giản là bạn thưởng thức rượu, mà bạn đang trải nghiệm cả một nền văn hóa và sự tinh tế mà mỗi ly rượu mang lại.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được cách phân loại rượu vang Pháp một cách đơn giản, dễ hiểu – để bạn tự tin hơn khi lựa chọn một chai vang ưng ý.
1. AOC là gì? Phân hạng rượu vang AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)
1.1 AOC – Hệ thống phân loại rượu vang được kiểm soát chặt chẽ
Khi bạn thưởng thức một chai rượu vang từ các vùng danh tiếng như Champagne, Bordeaux hay Burgundy, ít ai biết rằng đằng sau mỗi nhãn chai là cả một hệ thống giám sát kỹ lưỡng. Hệ thống đó chính là Appellation d’origine contrôlée (AOC), một cơ chế kiểm soát được thiết lập để bảo vệ chất lượng và danh tiếng của các vùng sản xuất rượu vang tại Pháp.
AOC không chỉ đơn thuần là một chứng nhận. Nó là sự cam kết rằng chai rượu bạn đang cầm trên tay:
- Được sản xuất trong một khu vực địa lý cụ thể đã được công nhận.
- Tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn kỹ thuật và truyền thống sản xuất rượu của vùng đó.
- Sử dụng giống nho phù hợp, được kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu trồng trọt đến sản xuất.
1.2 Tiêu chí xét duyệt chứng nhận AOC
Để một chai rượu được chứng nhận quy chuẩn AOC – cấp cao nhất trong phân loại rượu vang – sản phẩm phải đáp ứng hàng loạt tiêu chí do INAO (Institut National de l’origine et de la qualité/Viện Quốc gia về nguồn gốc và chất lượng của Pháp) đưa ra. Cụ thể:
- Khu vực địa lý xác định:
Chia thành nhiều cấp độ:
– AOC vùng: Ví dụ Bourgogne, Bordeaux, Languedoc, Crémant de Loire…
– AOC tiểu vùng: Ví dụ Chablis, Médoc, Limoux, Saint-Chinian, Anjou…
– AOC làng/xã, các thuở ruộng: Ví dụ Côtes d’Auxerre, Pauillac, Côtes de Beaune, Côtes de Nuits…
- Bộ quy định kiểm soát sản xuất chặt chẽ:
Bao gồm:
– Giống nho được sử dụng (chỉ được phép dùng giống nho đặc trưng của vùng).
– Diện tích trồng nho và sản lượng thu hoạch tối đa
– Phương pháp pha trộn các giống nho và kĩ thuật làm rượu vang
Tất cả đều phải tuân thủ chặt chẽ theo các quy định này để có thể đạt được chứng nhận AOC.
1.3 Vì sao hệ thống AOC lại quan trọng?
Việc gắn nhãn AOC không đơn giản chỉ là một cái tên. Nói một cách dễ hiểu, khi bạn muốn sử dụng tên như “Bordeaux” hay “Sancerre” trên nhãn chai rượu của mình, bạn phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn AOC, không được tùy tiện sử dụng. Điều này nhằm:
- Bảo vệ danh tiếng vùng sản xuất: Mặc dù những quy định này có vẻ khắt khe, nhưng giá trị của rượu vang luôn gắn liền với tên tuổi của vùng đất sản xuất. Đây chính là lý do tại sao những vùng như Bordeaux, Bourgogne, Rhône hay Loire Valley có giá trị thương hiệu cao, cần được bảo vệ khỏi việc sử dụng sai mục đích.
- Đảm bảo chất lượng và bản sắc rượu: Nhờ các quy định nghiêm ngặt, điều này đảm bảo rằng khi người tiêu dùng mua một chai rượu vang với tên của những vùng đất danh tiếng, họ có thể yên tâm thưởng thức rằng chai rượu họ mua đúng chất lượng rượu đặc trưng và chất lượng nho đến từ vùng đất nổi tiếng.
>>> Xem thêm : Những vùng sản xuất rượu vang Pháp nổi tiếng
2. IGP là gì? Phân hạng rượu vang IGP (Indication Géographique Protégée)
IGP (Indication Géographique Protégée) là một cấp bậc quan trọng trong hệ thống phân hạng rượu vang Pháp, chỉ đứng sau AOC. Với sự linh hoạt trong quy định, IGP mang lại cơ hội sáng tạo lớn hơn cho các nhà sản xuất rượu, đồng thời mở ra nhiều lựa chọn phong phú cho người yêu vang.
2.1 IGP – Phân loại rượu vang linh hoạt và đa dạng
Đứng thứ hai trong bảng quy chuẩn rượu vang của Pháp và chiếm khoảng 33% sản lượng rượu vang tại quốc gia này, IGP (Indication Géographique Protégée) là một chứng nhận được Liên Minh Châu Âu đưa ra vào năm 2009. Mục tiêu là để xác định danh tiếng và chất lượng của rượu vang gắn liền với một khu vực địa lý cụ thể.
Đối với chứng nhận IGP, các quy định đã được nới lỏng hơn rất nhiều so với AOC. Các nhà làm rượu được thoải mái hơn trong việc lựa chọn giống nho và sáng tạo các phong cách rượu vang khác nhau. Do vậy rượu vang IGP sẽ mang màu sắc mới lạ và phong phú hơn so với rượu vang AOC tại Pháp.
2.2 Tiêu chí của chứng nhận IGP
Mặc dù không quá khắt khe như AOC, nhưng để được dán nhãn IGP, rượu vang vẫn cần tuân thủ một số yêu cầu quan trọng:
- Rượu vang phải được sản xuất trong khu vực địa lý được chỉ định
Ví dụ: Các chai rượu vang mang quy chuẩn IGP Pays-d’oc, Saône-et-Loire, Val de Loire, Côtes-Catalanes… đều phải được trồng và sản xuất tại các vùng này.
- Tự do lựa chọn giống nho và phong cách sản xuất
IGP không giới hạn chặt chẽ về loại nho hay phương pháp sản xuất như AOC, điều này tạo điều kiện cho sự đa dạng về hương vị, màu sắc và cá tính rượu.
2.3 Vì sao nên chọn rượu vang IGP?
Với sự linh hoạt trong cách làm rượu, các nhà sản xuất có thể pha trộn nhiều loại nho khác nhau để tạo ra những chai vang độc đáo, không gò bó bởi các quy chuẩn khắt khe như AOC.
3. Phân hạng rượu vang Vin de France (VDF)
Vin de France là cấp độ cơ bản nhất trong hệ thống phân hạng rượu vang Pháp, đại diện cho sự tự do trong sản xuất rượu vang mà không bị ràng buộc bởi các quy chuẩn nghiêm ngặt về địa lý hay giống nho.
3.1 Vin de France – Tự do sáng tạo, không giới hạn quy chuẩn
Tuy đứng cuối bảng phân hạng, nhưng đây lại là phân khúc vô cùng thú vị dành cho những ai yêu thích sự đổi mới và linh hoạt. Trước đây, Vin de France được biết đến với tên gọi “Vin de Table” (rượu vang để bàn). Hiện nay, Vin de France chiếm khoảng 7% sản lượng rượu vang tại Pháp. Đây là phân hạng thấp nhất trong phân loại rượu vang Pháp, nhưng lại mang tính linh hoạt cao nhất.
3.2 Đặc điểm nổi bật của rượu vang Vin de France
Rượu vang được gắn mác Vin de France gần như không bị hạn chế bởi những quy định nghiêm ngặt về xuất xứ, nguồn gốc hay địa lý (chỉ cần là rượu vang được sản xuất trong lãnh thổ Pháp).
Các giống nho được sử dụng và pha trộn một cách thoải mái để tạo nên hương vị riêng biệt.
Phương pháp sản xuất rượu vang không bị giới hạn, được đa dạng hóa một cách tối đa và dễ tiếp cận với nhiều đối tượng người tiêu dùng.
3.3 Ưu và nhược điểm của Vin de France
- Ưu điểm
– Không bị hạn chế bởi mặt sản xuất và sản lượng, do đó VDF có thể sản xuất ra những chai rượu vang chất lượng một cách hoàn toàn tự do. Một số nhà làm rượu nổi tiếng cũng lựa chọn VDF để cho ra đời những dòng rượu thử nghiệm đầy cá tính.
– Dễ tiếp cận với người mới uống rượu vang nhờ giá thành hợp lý và hương vị dễ uống.
- Nhược điểm
– Không có kiểm định khắt khe như AOC hay IGP nên chất lượng giữa các chai có thể không đồng đều, xuất hiện nhiều chai rượu kém chất lượng.
4. Các câu hỏi thường gặp về AOC và phân hạng rượu vang Pháp
– Những vùng nào ở Pháp có rượu vang đạt quy chuẩn AOC?
Gần như tất cả các vùng sản xuất rượu vang tại Pháp đều có rượu vang đạt quy chuẩn AOC. Một số vùng nổi bật có thể kể đến bao gồm: Bordeaux, Burgundy, Champagne, Loire Valley, Alsace, Provence, Jurra và Rhône Valley…
– Vì sao tôi thấy một số chai vang Pháp có gắn mác AOP, vậy AOP là gì ?
AOP (Appellation d’origine protégée) mang ý nghĩa tương đương với AOC (Appellation d’origine controlée). Tuy nhiên điểm khác biệt là AOP là chứng nhận cấp châu Âu, nhằm bảo hộ nguồn gốc xuất xứ cho các sản phẩm nông nghiệp trên toàn lãnh thổ Liên minh Châu Âu, bao gồm rượu vang. Còn AOC là chứng nhận được áp dụng riêng tại Pháp..
Năm 2008, logo của AOP đã được tạo ra và kể từ ngày 1 tháng 5 năm 2009, logo mới này trở thành yếu tố bắt buộc phải có trên các tem nhãn của rượu vang Pháp được chứng nhận AOC. Từ đó, chứng nhận AOP bắt đầu thay thế dần chứng nhận AOC trong nhiều trường hợp tại Pháp. Tuy vậy, cả hai vẫn được sử dụng song song và mang ý nghĩa, giá trị gần như tương đương nhau trong hệ thống phân hạng rượu vang Pháp.
– Theo quy chuẩn rượu vang Pháp, Có phải rượu vang AOC luôn là ngon nhất và nên chọn mua duy nhất AOC?
Không đúng ! Mặc dù AOC là cấp cao nhất trong bảng phân loại rượu vang Pháp, nhưng không có nghĩa là mọi chai AOC đều ngon hơn những chai IGP hay VDF (Vin de France). Đúng là bạn có thể có cơ hội cao hơn để có thể lựa chọn được những chai vang AOC ngon so với IGP hay VDF, nhưng đó là do những chai vang mang chứng nhận AOC đều được kiểm duyệt, giám sát và đánh giá rất chặt chẽ bởi INAO, do vậy làm giảm thiểu tỉ lệ những chai vang không đạt chất lượng.
Ngày nay ngành công nghiệp rượu vang đang phát triển và đổi mới từng ngày, những chai vang IGP và VDF không bị giới hạn nhiều bởi những quy định chặt chẽ của INAO đang dần khẳng định tên tuổi và chất lượng của mình bằng sự sáng tạo, đổi mới. Sẽ không ngạc nhiên nếu bạn nếm thử một chai VDF và thấy hương vị của nó còn tuyệt vời hơn rất nhiều so với những chai AOC. Đôi khi điều này xảy đến là do những nhà làm rượu mới không muốn bị áp chế vào cái “bộ khung quy tắc” của những thế hệ trước mà muốn tư do sáng tạo và nghiên cứu ra những dòng vang độc đáo của riêng mình, thoát ly hẳn so với những gò bó xưa cũ.
– Làm sao để biết một loại rượu vang có hợp khẩu vị cá nhân nếu không rành phân hạng?
Nếu bạn chưa quen với hệ thống phân hạng rượu Pháp, bạn có thể dựa vào giống nho, vùng sản xuất hoặc tham khảo các đánh giá từ chuyên gia, những nhà phê bình rượu vang uy tín để xác định loại rượu phù hợp với sở thích của mình.
