AOC – Bí mật đằng sau phân hạng rượu vang Pháp đẳng cấp

Hiểu về AOC và phân hạng rượu vang Pháp là cách để bạn kết nối sâu hơn với thế giới rượu vang. Mỗi chai rượu kể một câu chuyện về vùng đất, điều kiện tự nhiên và kỹ thuật sản xuất của những người làm rượu. Khi bạn nắm rõ các chi tiết này, không chỉ đơn giản là bạn thưởng thức rượu, mà bạn đang trải nghiệm cả một nền văn hóa và sự tinh tế mà mỗi ly rượu mang lại.

1. Phân hạng Appellation d’Origine Contrôlée (AOC)

Khi thưởng thức một chai rượu vang từ những vùng danh tiếng như Champagne, Bordeaux hay Burgundy, ít ai để ý rằng đằng sau mỗi nhãn chai là cả một hệ thống kiểm soát chặt chẽ. Hệ thống đó chính là Appellation d’origine contrôlée (AOC), cơ quan chịu trách nhiệm giám sát và bảo đảm rằng sản phẩm mà bạn cầm trên tay được sản xuất theo những quy chuẩn nghiêm ngặt nhất về nguồn gốc, xuất xứ và phong cách của một chai vang được sản xuất tại khu vực địa lý được xác định trong lãnh thổ Pháp.

Chứng nhận quy chuẩn AOC được xét duyệt dựa vào các yếu tố chính như :

• Khu vực địa lý : Vùng, tiểu vùng, làng xã, các thửa ruộng (Vd : AOC vùng : Bourgogne, Bordeaux, Languedoc, Crémant de Loire…; AOC tiểu vùng : Chablis, Médoc, Limoux, Saint-Chinian, Anjou…; AOC làng,xã : Côtes d’Auxerre, Pauillac, Côtes de Beaune, Côtes de Nuits… )
• Bộ quy định được đưa ra và kiểm soát chặt chẽ bởi INAO (Institut National de l’origine et de la qualité/ Viện quốc gia Pháp về nguồn gốc và chất lượng) : Các yếu tố như : giống nho, kích thước vườn nho, tỉ lệ pha trộn các giống nho, sản lượng thu hoạch, kĩ thuật làm rượu… đều phải tuân thủ chặt chẽ theo các quy định này để có thể đạt được chứng nhận AOC.

Nói một cách dễ hiểu, khi bạn muốn đặt tên như “Bordeaux” hay “Sancerre” lên nhãn chai rượu của mình, bạn không thể chỉ đơn giản ghi vào mà phải tuân thủ một số yêu cầu cụ thể của hệ thống AOC. Ví dụ:

• Nhà sản xuất phải làm rượu từ những cây nho được trồng trong một khu vực địa lý nhất định.
• Không phải loại nho nào cũng được phép sử dụng. AOC yêu cầu bạn chỉ có thể dùng những giống nho đặc trưng cho vùng đó.
• Có các quy tắc cụ thể trong quy trình sản xuất rượu.

Mặc dù những quy định này có vẻ khắt khe, nhưng giá trị của rượu vang luôn gắn liền với tên tuổi của vùng đất sản xuất. Đây chính là lý do tại sao các danh xưng như Bordeaux, Bourgogne, Rhône hay Loire Valley lại được bảo vệ nghiêm ngặt – không ai ngoài khu vực được chỉ định bởi AOC có thể sử dụng những tên này. Điều này đảm bảo rằng khi bạn mua một chai rượu vang với tên của những vùng đất danh tiếng, bạn đang thưởng thức đúng chất rượu đặc trưng và chất lượng nho của khu vực đó.

2. Phân hạng Indication Géographique Protégée (IGP)

Đứng thứ hai trong bảng quy chuẩn rượu vang của Pháp và chiếm 33% sản lượng rượu vang tại quốc gia này, IGP (Indication Géographique Protégée) là một chứng nhận được Liên Minh Châu Âu đưa ra vào năm 2009 để xác định chất lượng và danh tiếng của một chai rượu vang gắn liền với khu vực địa lý sản xuất ra chai vang đó.

Chứng nhận này yêu cầu các hoạt động sản xuất rượu vang đều phải được thực hiện trong khu vực địa lý đã được chỉ định (Ví dụ : Các chai rượu vang mang quy chuẩn IGP Pays-d’oc, Saône-et-Loire, Val de Loire, Côtes-Catalanes… đều phải được trồng và sản xuất tại các vùng này.)

Đối với chứng nhận IGP, các quy định đã được nới lỏng hơn rất nhiều so với AOC. Các nhà làm rượu được thoải mái hơn trong việc lựa chọn giống nho và sáng tạo các phong cách rượu vang khác nhau. Do vậy rượu vang IGP sẽ mang màu sắc mới lạ và phong phú hơn so với rượu vang AOC tại Pháp.

3. Phân hạng Vin de France (VDF)

Vin de France: Đứng cuối cùng trong bảng quy chuẩn rượu vang của Pháp và chiếm 7% sản lượng rượu vang tại quốc gia này. Vin de France thay cho cái tên Vin de table (Rượu vang để bàn) trước đây.

Rượu vang được gắn mác Vin de France gần như không bị hạn chế bởi những quy định nghiêm ngặt về xuất xứ, nguồn gốc hay địa lý (chỉ cần là rượu vang được sản xuất trong lãnh thổ Pháp). Các giống nho được sử dụng và pha trộn một cách thoải mái và phương pháp sản xuất rượu vang cũng được đa dạng hóa một cách tối đa.

Điểm yếu của Vin de France là do không được kiểm định gắt gao nên sẽ xuất hiện rất nhiều chai rượu kém chất lượng, nhưng bù lại điểm mạnh của VDF so với AOC hay IGP là nó không bị hạn chế bởi mặt sản xuất và sản lượng, do đó VDF có thể sản xuất ra những chai rượu vang chất lượng một cách hoàn toàn tự do.

4. Các câu hỏi thường gặp về AOC và phân hạng rượu vang Pháp

– Những vùng nào ở Pháp có rượu vang đạt quy chuẩn AOC?

Gần như tất cả các tại Pháp đều có rượu vang đạt quy chuẩn AOC, có thể kế đến như : Bordeaux, Burgundy, Champagne, Loire Valley, Alsace, Provence, Jurra và Rhône Valley…

– Vì sao tôi thấy những chai vang Pháp có gắn mác AOP (Appellation d’origine protégée), vậy AOP là gì ?

AOP (Appellation d’origine protégée) cũng mang ý nghĩa giống với AOC (Appellation d’origine controlée), chỉ khác ở điểm AOP là một chứng nhận được đưa ra bởi liên minh Châu Âu để bảo hộ và bảo đảm nguồn gốc xuất xứ của chai rượu trên toàn vẹn lãnh thổ Châu Âu (chứ không chỉ ở riêng Pháp như AOC).

Năm 2008, logo của AOP đã được tạo ra và kể từ ngày 1 tháng 5 năm 2009, logo mới này bắt buộc phải có trên tem của các chai rượu vang được chứng nhận AOC. Do đó chứng nhận AOP bắt đầu thay thế dần chứng nhận AOC tại Pháp, tuy vậy chứng nhận AOC vẫn tiếp tục được cấp phép và công nhận tại quốc gia này dẫn đến việc tồn tại song song 2 tên gọi chứng nhận khác nhau : AOC và AOP (nhưng bản chất và ý nghĩa gần như hoàn toàn giống nhau).

– Theo quy chuẩn rượu vang Pháp, những chai mang chứng nhận AOC sẽ luôn là ngon nhất và chúng ta chỉ nên mua những chai AOC ?

Không đúng ! Những chai vang AOC được xếp ở thứ hạng cao nhất trong bảng quy chuẩn rượu vang Pháp nhưng không có nghĩa là chúng có chất lượng vượt trội hay ngon hơn hẳn những chai IGP hay VDF (Vin de France). Đúng là bạn có thể có cơ hội cao hơn để có thể lựa chọn được những chai vang AOC ngon so với IGP hay VDF, nhưng đó là do những chai vang mang chứng nhận AOC đều được kiểm duyệt, giám sát và đánh giá rất chặt chẽ bởi INAO, do vậy làm giảm thiểu tỉ lệ những chai vang không đạt chất lượng.

Ngày nay ngành công nghiệp rượu vang đang phát triển và đổi mới từng ngày, những chai vang IGP và VDF không bị giới hạn nhiều bởi những quy định chặt chẽ của INAO đang dần khẳng định tên tuổi và chất lượng của mình bằng sự sáng tạo, đổi mới. Sẽ không ngạc nhiên nếu bạn nếm thử một chai VDF và thấy hương vị của nó còn tuyệt vời hơn rất nhiều so với những chai AOC. Đôi khi điều này xảy đến là do những nhà làm rượu mới không muốn bị áp chế vào cái “bộ khung quy tắc” của những thế hệ trước mà muốn tư do sáng tạo và nghiên cứu ra những dòng vang độc đáo của riêng mình, thoát ly hẳn so với những gò bó xưa cũ.

– Làm thế nào để biết một loại rượu vang có phù hợp với khẩu vị cá nhân nếu không biết về phân hạng?

Nếu bạn chưa quen với hệ thống phân hạng rượu Pháp, bạn có thể dựa vào giống nho, vùng sản xuất hoặc tìm kiếm các đánh giá từ những nhà phê bình rượu vang uy tín để xác định loại rượu phù hợp với sở thích của mình.