Màu rượu vang đóng một vai trò quan trọng trong việc nhận diện và đánh giá chất lượng của rượu vang, cũng như một phần trong trải nghiệm thưởng thức rượu. Từ những loại rượu vang đỏ đậm đến những chai vang trắng màu vàng tinh tế, màu sắc có thể tiết lộ nhiều thông tin về rượu vang. Tuy nhiên, nước ép nho – nguyên liệu chính trong sản xuất rượu vang – có phải là yếu tố duy nhất tạo nên màu sắc đặc trưng của rượu vang? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi màu sắc trong quá trình sản xuất rượu vang.
1. Những yếu tố tạo nên màu sắc đặc trưng cho rượu vang
Mỗi loại rượu vang, từ đỏ đậm đến trắng sáng, đều có màu sắc đặc trưng nhờ vào sự kết hợp của nhiều yếu tố tự nhiên và kỹ thuật sản xuất. Màu sắc đặc trưng của rượu vang được tạo ra chủ yếu từ các yếu tố sau:
- Sắc tố trong vỏ nho:
– Anthocyanin: Đây là sắc tố chính trong vỏ nho đỏ và có tác dụng quyết định màu sắc của rượu vang đỏ. Anthocyanin tạo ra màu từ đỏ nhạt đến tím, đỏ đậm tùy thuộc vào hàm lượng sắc tố và quá trình sản xuất rượu. Các giống nho đỏ khác nhau có lượng anthocyanin khác nhau, dẫn đến sự khác biệt về màu sắc rượu vang. Ví dụ, Cabernet Sauvignon có nhiều anthocyanin hơn, nên có màu sắc đậm hơn so với Pinot Noir, giống nho có lượng anthocyanin ít hơn, tạo ra rượu vang đỏ nhạt.
– Flavonoid và tannin: Những hợp chất này cũng có mặt trong vỏ nho đỏ và ảnh hưởng đến màu sắc và cấu trúc của rượu. Tannin đặc biệt góp phần vào màu sắc đậm, độ đậm đặc của rượu vang đỏ.
– Phenolic compounds (hợp chất phenol): Cũng đóng vai trò trong việc quyết định màu sắc của rượu vang, đặc biệt trong việc tương tác với oxy và các yếu tố môi trường khi nho đang được chế biến.
- Quá trình sản xuất rượu vang:
– Tiếp xúc với vỏ nho (đối với rượu vang đỏ): Khi sản xuất rượu vang đỏ, vỏ nho được để tiếp xúc với nước ép trong quá trình lên men. Quá trình này giúp chiết xuất anthocyanin từ vỏ nho vào trong rượu, tạo ra màu sắc đặc trưng. Mức độ và thời gian tiếp xúc với vỏ nho sẽ ảnh hưởng đến độ đậm của màu sắc. Nếu tiếp xúc lâu (ví dụ như trong trường hợp của Cabernet Sauvignon), rượu vang sẽ có màu đậm hơn, trong khi thời gian tiếp xúc ngắn (như trong trường hợp của Pinot Noir) sẽ cho ra rượu vang có màu sắc nhạt hơn.
– Lọc và ép nho (đối với rượu vang trắng): Đối với rượu vang trắng, quá trình sản xuất khác biệt vì nhà sản xuất hạn chế tối đa tiếp xúc của nước ép với vỏ nhỏ. Do vậy, rượu vang trắng thường có màu vàng sáng đến vàng nhạt, tùy vào giống nho và cách thức sản xuất. Ví dụ, Chardonnay có thể có màu vàng nhạt hoặc vàng đậm nếu được ủ trong thùng gỗ sồi.
– Thùng gỗ sồi: Rượu vang trắng ủ trong thùng gỗ sồi (như Chardonnay) sẽ có sự thay đổi về màu sắc, từ vàng sáng thành vàng đậm hoặc hổ phách. Gỗ sồi cung cấp các hợp chất hóa học như tannin và lignin, có thể ảnh hưởng đến màu sắc của rượu.
- Phương pháp lão hóa:
– Lão hóa trong thùng gỗ: Rượu vang có thể thay đổi màu sắc khi lão hóa, đặc biệt là khi được ủ trong thùng gỗ sồi. Những loại rượu vang đỏ, như Cabernet Sauvignon hoặc Merlot, khi lão hóa trong thùng gỗ, sẽ dần chuyển màu từ đỏ tươi sang màu nâu hoặc đỏ gạch. Quá trình oxy hóa trong thùng gỗ cũng ảnh hưởng đến màu sắc của rượu vang trắng, khiến chúng có màu vàng đậm hoặc hổ phách nếu được ủ lâu trong thùng gỗ sồi.
– Quá trình oxy hóa: Quá trình oxy hóa cũng ảnh hưởng đến màu sắc của rượu vang theo thời gian. Trong quá trình lão hóa, đặc biệt là khi rượu tiếp xúc với oxy, các hợp chất phenolic và anthocyanin bị thay đổi, dẫn đến sự chuyển màu của rượu. Điều này giải thích tại sao rượu vang đỏ sẽ chuyển sang màu nâu hoặc đỏ gạch khi được lão hóa lâu dài.
- Ảnh hưởng của giống nho:
Mỗi giống nho có những đặc điểm riêng biệt về màu sắc, ảnh hưởng lớn đến màu của rượu vang. Các yếu tố như sự dày đặc của vỏ nho và lượng sắc tố trong vỏ cũng như sự trưởng thành của nho sẽ quyết định màu sắc của rượu. Một số giống nho, như Pinot Noir, có vỏ mỏng và ít sắc tố, dẫn đến màu sắc nhẹ nhàng, trong khi những giống nho khác như Cabernet Sauvignon có vỏ dày và nhiều sắc tố hơn, tạo ra màu rượu vang đậm hơn.
- Khí hậu và điều kiện trồng nho:
Khí hậu nơi nho được trồng cũng ảnh hưởng đến màu sắc của rượu vang. Trong vùng khí hậu ấm áp, nho thường có vỏ dày hơn và chứa nhiều sắc tố hơn, tạo ra rượu vang đậm màu hơn. Ngược lại, nho trồng ở các vùng khí hậu mát mẻ thường có màu sắc nhẹ nhàng hơn.
2. Màu rượu vang có thể cho ta biết điều gì?
Màu sắc của rượu vang có thể cung cấp một số thông tin nhất định về:
- Giống nho
– Rượu vang đỏ: Sắc tố anthocyanin có trong vỏ nho là yếu tố quyết định màu sắc của rượu vang đỏ. Các giống nho đỏ khác nhau có hàm lượng anthocyanin khác nhau, vì vậy màu sắc của rượu vang có thể dao động từ đỏ nhạt (như Pinot Noir) đến đỏ đậm, đỏ tím (như Cabernet Sauvignon).
VD: Các loại rượu Cabernet Sauvignon, Syrah, Malbec có màu đỏ đậm hoặc tím đậm. Rượu vang làm từ Grenache và Merlot có màu đỏ vừa trung bình, còn rượu vang Gamay và Pinot Noir có màu đỏ ruby sáng.
– Rượu vang trắng: Màu sắc của rượu vang trắng chủ yếu phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc của vỏ nho với nước ép trong quá trình sản xuất. Các giống nho trắng như Chardonnay thường có màu vàng đậm, có thể thay đổi tùy thuộc vào việc có hoặc không sử dụng thùng gỗ sồi cho việc ủ. Các loại rượu vang Sauvignon Blanc sẽ có màu vàng trắng trung bình. Còn các loại rượu vang có màu vàng rơm hoặc vàng nhạt sẽ thuộc về các giống nho Pinot Grigio và Riesling.
– Rượu vang hồng: Màu sắc của rượu vang hồng phụ thuộc vào thời gian tiếp xúc của vỏ nho đỏ với nước ép trong quá trình sản xuất. Thông thường vang hồng làm từ Syrah thường tạo ra màu hồng đậm, đôi khi có tông màu đỏ tươi. Trong khi nho Pinot Noir có thể tạo ra rượu vang hồng với màu sắc từ hồng nhạt đến hồng đào. Còn nho Grenache thường tạo ra rượu vang hồng với màu sắc sáng và nhẹ nhàng.
- Độ tuổi
– Rượu vang đỏ: Màu rượu vang đỏ thay đổi theo độ tuổi. Khi rượu vang đỏ lão hóa, các anthocyanin trong rượu kết hợp với tannin và kết tủa ra ngoài, dẫn đến sự thay đổi sắc thái màu. Rượu vang trẻ thường có màu đỏ tươi hoặc tím sáng, trong khi rượu vang đã trưởng thành có thể chuyển sang màu đỏ gạch hoặc nâu.
– Rượu vang trắng: Khi rượu vang trắng già đi, tia UV và oxy tương tác với các hợp chất phenolic, dần dần làm rượu chuyển màu. Rượu vang trắng mới sản xuất thường có màu sắc sáng và trong suốt, gần với màu vàng nhạt hoặc vàng rơm, nhưng khi lão hoá, màu có thể chuyển sang vàng đậm, màu hổ phách hoặc thậm chí là vàng đồng. Đôi khi rượu vang trắng có thể có sắc hơi nâu khi lão hóa lâu năm.
– Rượu vang hồng: Màu rượu vang hồng càng đậm thì hương trái cây càng ngọt và ngậy hơn. Ngược lại, màu sắc càng nhạt cho thấy rượu có khả năng khô và giòn hơn nhiều.
- Chất lượng
– Rượu vang chất lượng cao: Rượu vang có màu sắc sắc nét, rõ ràng, không bị đục hoặc có vẩn đục. Màu sắc này phản ánh sự tinh khiết và quá trình sản xuất cẩn thận.
– Rượu vang kém chất lượng: Màu sắc không đồng đều hoặc có dấu hiệu lắng đọng cặn bã có thể chỉ ra rằng quá trình làm rượu không đạt chuẩn, hoặc rượu đã bị oxy hóa hoặc lão hóa không đúng cách.
3. Tìm hiểu về bảng màu rượu vang
- Bảng màu rượu vang đỏ
Màu rượu vang đỏ có các gam màu từ đỏ tươi, đỏ ruby, đỏ ánh tím đến đỏ gạch. Rượu vang đỏ thường có hương vị mạnh hơn khi màu sắc càng đậm hơn.
Các loại rượu vang đỏ nhẹ như Pinot Noir và Gamay thường có màu sáng và được miêu tả với màu đỏ ruby vô cùng đẹp mắt.
Đối với các loại rượu vang đỏ có kết cấu trung bình được làm từ Grenache và Merlot, những loại rượu này thường mang màu đỏ thạch lựu, đỏ sẫm.
Các loại rượu vang đậm đà và dày dặn được làm từ Cabernet Sauvignon và Syrah có cấu trúc mạnh mẽ. Màu sắc miêu tả các loại rượu này thường là đỏ đậm, có ánh tím.
Khi rượu vang đỏ lão hoá, màu sắc của rượu mờ dần, ngả đỏ gạch và trở nên trong suốt theo thời gian.
- Bảng màu rượu vang trắng
Rượu vang trắng có thể khó nhận diện qua vẻ ngoài hơn. Tuy nhiên, giống như rượu vang đỏ, rượu vang trắng có xu hướng có hương vị đậm đà hơn khi màu sắc của nó càng đậm. Màu rượu vang trắng dao động từ vàng nhạt, vàng ánh xanh, vàng kim, vàng đồng đến màu hổ phách.
Những loại rượu vang trắng có màu sắc nhạt và ít đậm đà hơn thường là các loại rượu vang được làm từ Riesling, Sauvignon Blanc và Pinot Grigio.
Các loại rượu vang được làm từ Chardonnay hay Chenin Blanc thường có màu vàng kim hoặc màu vàng rơm đẹp mắt.
Khi rượu vang trắng lão hóa, màu sắc của rượu thường trở nên mờ dần và chuyển sang màu vàng hổ phách hoặc nâu nhạt.
- Bảng màu rượu vang hồng
Giống như rượu vang đỏ và trắng, rượu vang hồng cũng được phân màu riêng. Màu rượu vang hồng thường được miêu tả với tông màu hồng nhạt, hồng đào (màu cá hồi), hồng đậm. Các giống nho như Pinot Noir và Grenache thường tạo ra loại vang hồng với màu sắc nhạt qua phương pháp ép trực tiếp hoặc ngâm trong thời gian ngắn. Nho Syrah có thể tạo ra loại rượu vang có màu hồng đào.
>>> Khám phá những thông tin quan trọng từ màu sắc của rượu vang qua video tại đây.
Lời kết,
Mặc dù nước ép nho đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên màu sắc của rượu vang, nhưng quá trình sản xuất rượu vang là một chuỗi các bước phức tạp, trong đó màu sắc của rượu vang không chỉ phụ thuộc vào loại nho mà còn vào nhiều yếu tố khác. Vì vậy, màu rượu vang là kết quả của sự kết hợp giữa tự nhiên và nghệ thuật sản xuất rượu vang. Việc nhận diện màu sắc rượu vang giúp người thưởng thức chọn lựa được loại rượu vang phù hợp với khẩu vị và mong muốn của mình.
