Nếu bạn yêu thích rượu vang, chắc chắn bạn đã nghe đến thuật ngữ wine tasting. Vậy wine tasting là gì? Vì sao người ta không “uống” mà lại “thử nếm”? Làm thế nào để phân tích một ly vang như một chuyên gia (Sommelier)? Bài viết này sẽ giải mã toàn bộ quy trình thử nếm, từ khái niệm cơ bản đến các kỹ thuật chuyên sâu, giúp bạn tự tin hơn trong mọi bữa tiệc.
1. Wine Tasting là gì?
Hiểu một cách đơn giản nhất, Wine Tasting (thử nếm rượu vang) là quá trình sử dụng các giác quan chính gồm thị giác, khứu giác và vị giác để phân tích và đánh giá chất lượng của rượu vang.
Khác với việc “uống” để giải khát hay để say, Wine Tasting là một trải nghiệm đánh giá cảm quan có chủ đích. Mục tiêu của nó là trả lời các câu hỏi: Rượu vang có mùi vị gì? Hương vị ra sao? Cấu trúc thế nào? Nó có ngon không và tại sao?
Khi thực hiện wine tasting, bạn đang đọc câu chuyện đằng sau chai rượu vang: giống nho gì, trồng ở vùng đất nào, và ý đồ của nhà làm rượu là gì.
2. Tại sao nên học Wine Tasting?
Việc học cách nếm rượu không chỉ giúp bạn trông “sành điệu” hơn mà còn mang lại những lợi ích thực tế về sức khỏe và xã hội:
- Rèn luyện não bộ: Các nghiên cứu khoa học thần kinh chỉ ra rằng việc phân biệt các mùi hương phức tạp trong rượu vang giúp kích thích vùng vỏ não entorhinal, khu vực liên quan đến trí nhớ. Đây được coi là một bài tập thể dục tuyệt vời cho não, giúp duy trì sự minh mẫn.
- Phát triển giác quan: Khứu giác và vị giác của bạn sẽ trở nên nhạy bén và tinh tế hơn. Điều này giúp bạn cảm nhận đồ ăn đầy đủ sắc thái hơn và tận hưởng trọn vẹn hương vị của không chỉ rượu vang mà cả các món ăn hàng ngày.
- Tự tin trong giao tiếp: Kiến thức về rượu vang là một “vốn văn hóa” quý giá trong các bữa tiệc kinh doanh hoặc ngoại giao, giúp bạn dễ dàng kết nối và mở rộng mối quan hệ.
3. Quy trình Wine Tasting 5 bước chuẩn quốc tế
Để đánh giá một chai rượu khách quan, các chuyên gia trên thế giới tuân theo quy trình 5 chữ S: See (Quan sát) – Swirl (Lắc) – Smell (Ngửi) – Sip (Nếm) – Savor/Analyze (Phân tích).
Bước 1: Quan sát
Hãy nghiêng ly rượu 45 độ trên nền trắng (khăn giấy hoặc khăn trải bàn) dưới ánh sáng tốt để đánh giá.
- Màu sắc: Cho biết độ tuổi của rượu. Vang trắng càng già màu càng đậm (từ vàng nhạt sang hổ phách). Ngược lại, vang đỏ càng già màu càng nhạt đi (từ tím đậm sang đỏ gạch/nâu).
- Độ trong: Rượu vang ngon, chất lượng tốt thường trong trẻo. Nếu rượu bị đục, có thể nó bị lỗi hoặc là loại vang tự nhiên không lọc.
- Chân rượu: Sau khi lắc nhẹ, những dòng chảy bám trên thành ly gọi là chân rượu. Chân rượu chảy chậm và dày biểu thị rượu có độ cồn cao hoặc vị ngọt nhiều.
Bước 2: Lắc rượu
Đây không phải là động tác “làm màu”. Lắc rượu giúp oxy xâm nhập vào chất lỏng, đóng vai trò chất xúc tác để giải phóng các hương thơm bay hơi lên phía trên miệng ly.
Mẹo: Để ly trên mặt bàn, giữ chắc đế ly và xoay tròn nhẹ. Cách này giúp bạn lắc đều mà không lo làm đổ rượu ra ngoài.
Bước 3: Ngửi rượu
Khứu giác quyết định 80% trải nghiệm hương vị. Hãy đưa mũi vào miệng ly và hít nhẹ. Hương thơm rượu vang chia làm 3 tầng:
- Hương Sơ cấp (Primary): Đến từ chính trái nho và điều kiện thổ nhưỡng (táo, chanh, dâu tây, mâm xôi và thảo mộc).
- Hương Thứ cấp (Secondary): Mùi sinh ra từ quá trình lên men (bánh mì nướng, men nở, sữa chua).
- Hương Tam cấp (Tertiary): Mùi của quá trình lão hóa trong thùng gỗ sồi hoặc trong chai (vani, khói, da thuộc, nấm, hạt dẻ).
Bước 4: Nếm thử
Nhấp một ngụm rượu vừa đủ, đảo đều khắp khoang miệng để rượu tiếp xúc với mọi vị giác. Lúc này lưỡi bạn sẽ phân tích:
- Độ ngọt (Sweetness): Cảm nhận ở đầu lưỡi. (Rượu không ngọt gọi là Dry).
- Độ chua (Acidity): Làm bạn tiết nước bọt, cảm nhận ở hai bên rìa lưỡi. Axit làm rượu tươi mát.
- Vị chát (Tannin): Chỉ có trong vang đỏ. Tạo cảm giác khô, se se ở nướu và răng (giống như uống trà đặc). Tannin giúp rượu đỏ để được lâu.
- Cấu trúc (Body): Cảm giác về độ đậm đà, sức nặng của rượu trong miệng (như sự khác biệt giữa uống nước lọc và uống sữa nguyên kem).
- Độ cồn (Alcohol): Tạo cảm giác ấm khi nuốt.
- Sự cân bằng (Balance) : Giữa chua, ngọt, chát, cồn.
Bước 5: Phân tích
Sau khi nuốt (hoặc nhổ ra), hãy dành vài giây để cảm nhận hậu vị. Hương vị còn đọng lại bao lâu?
Một chai rượu ngon thường có sự cân bằng giữa chua, ngọt, chát và cồn.
Hậu vị càng dài và phức tạp, chai rượu càng đẳng cấp.
Một chai vang ngon có hậu vị dài, cấu trúc hài hòa, hương thơm phức hợp.
>> Rượu vang là để tưởng thức!
4. Thuật ngữ cơ bản trong Wine Tasting
Để diễn tả chính xác cảm nhận của mình, bạn cần nắm một số thuật ngữ cơ bản sau:
| Thuật ngữ (Anh/Việt) |
Ý nghĩa |
| Acidity (Độ chua) | Vị chua tự nhiên tạo cảm giác tươi mới, kích thích vị giác. |
| Tannin (Vị chát) | Hợp chất từ vỏ/hạt nho làm khô miệng, tạo khung xương cho vang đỏ. |
| Body (Cấu trúc) | Độ đậm đà, sánh của rượu (Light: Nhẹ nhàng, Medium: Vừa phải, Full: Đậm đà). |
| Dry (Không ngọt) | Rượu rất ít hoặc không còn đường dư. |
| Oaky/Oaked | Rượu có mùi gỗ sồi (vani, bơ, khói, caramel). |
| Earthy (Mùi đất) | Mùi khoáng chất, đất ẩm, lá khô (thường gặp ở vang Cựu Lục Địa). |
| Finish (Hậu vị) | Dư vị còn lại sau khi uống. |
| Vintage | Niên vụ, năm thu hoạch nho. |
5. Những lưu ý quan trọng khi tham gia Wine Tasting
Để thể hiện mình là người lịch sự và tôn trọng văn hóa thưởng thức, hãy nhớ các quy tắc sau:
- Không dùng nước hoa: Mùi nước hoa nồng sẽ át hết hương rượu và làm phiền khứu giác của người xung quanh. Đây là quy tắc tối quan trọng.
- Cầm ly đúng cách: Luôn cầm vào chân ly hoặc đế ly. Không cầm vào bầu ly vì thân nhiệt từ tay sẽ làm ấm rượu, thay đổi hương vị chuẩn.
- Làm sạch vị giác: Giữa các loại rượu, hãy uống nước lọc hoặc ăn một miếng bánh mì nhạt để trung hòa vị giác.
- Nhổ rượu (Spitting): Nếu phải nếm nhiều loại rượu cùng lúc, việc nhổ rượu ra xô chuyên dụng (spittoon) là hoàn toàn bình thường và được khuyến khích để giữ tỉnh táo.
>> Hướng dẫn cách cầm ly rượu vang đúng cách cho buổi Wine Tasting thêm hoàn hảo!
Lời kết,
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ wine tasting là gì và nắm được quy trình thưởng thức cơ bản. Rượu vang là một hành trình khám phá không có điểm dừng. Đừng quá lo lắng về việc đúng hay sai, hãy bắt đầu bằng việc quan sát, ngửi và cảm nhận chai rượu tiếp theo của bạn một cách chậm rãi.
Mỗi ly rượu đều có một câu chuyện riêng, và giờ đây bạn đã có chìa khóa để mở cánh cửa bước vào câu chuyện đó. Chúc bạn có những trải nghiệm wine tasting tuyệt vời!