Bạn đã từng thưởng thức nhiều loại vang trắng và vang đỏ, nhưng liệu bạn đã hiểu rõ sự khác biệt giữa hai dòng rượu tinh tế này? Không chỉ khác nhau về màu sắc, vang trắng và vang đỏ còn mang đến những hương vị, quy trình ủ và cách kết hợp món ăn rất riêng. Khám phá ngay cùng Hedon để hiểu rõ hơn về đặc trưng và bí quyết thưởng thức hai loại rượu vang này.
1. Màu sắc và giống nho – Nguyên liệu sản xuất
Sự khác biệt dễ nhận thấy nhất giữa vang trắng và vang đỏ chính là màu sắc đặc trưng của chúng. Vang đỏ mang sắc đỏ nhạt, đỏ đậm đến đỏ tím, trong khi vang trắng thường có tông vàng nhạt hoặc vàng kim óng ánh. Điểm khác biệt này không chỉ đến từ màu sắc của quả nho mà còn từ quá trình tiếp xúc với vỏ nho trong quá trình sản xuất.
Rượu vang đỏ được làm từ các giống nho có vỏ sẫm màu như Cabernet Sauvignon và Merlot. Trong quá trình sản xuất vang đỏ, tùy theo từng nhà sản xuất mà cả quả nho, cuống, vỏ và hạt đều được nghiền nát và lên men cùng nhau. Quá trình này giúp chiết xuất các sắc tố màu và tannin, tạo nên màu sắc đậm và vị chát đặc trưng của vang đỏ.
Ngược lại, các dòng vang trắng thường được sản xuất từ các giống nho trắng hoặc nho xanh như Chardonnay, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc… Tuy nhiên, một số loại rượu vang trắng vẫn có thể được làm từ nho đỏ. Ví dụ điển hình là vang trắng Blanc de Noir tại vùng Champagne (Pháp), được sản xuất từ giống nho đỏ Pinot Noir. Trong sản xuất vang trắng, yêu cầu loại bỏ vỏ, hạt và cuống nho trước khi lên men. Nhờ đó, rượu giữ được sắc vàng nhạt, thanh khiết và độ chua tươi mới do phần nước ép từ cùi nho gần như không màu.
2. Quá trình lên men vang trắng và vang đỏ
Quy trình lên men là yếu tố cốt lõi tạo nên hương vị đặc trưng cho vang trắng và vang đỏ. Đối với vang đỏ, nước ép nho được lên men cùng với vỏ và cuống. Giai đoạn ngâm tiếp xúc đóng vai trò quan trọng, cho phép vỏ nho truyền màu sắc, tannin và hương vị vào rượu. Thời gian vỏ nho tiếp xúc càng lâu, màu rượu càng đậm và hương vị càng phong phú, nhờ vào các hợp chất phenolic – yếu tố quyết định độ chát và chiều sâu hương vị trong vang đỏ.
Để dễ hình dung, bạn có thể liên tưởng đến việc pha trà túi lọc: Càng ngâm lâu, trà càng đậm màu và đậm vị. Độ dày của vỏ nho và điều kiện khí hậu nơi trồng cũng là yếu tố quyết định màu sắc và hương vị của rượu vang thành phẩm. Đây là lý do giống nho vỏ mỏng như Pinot Noir, thường được trồng ở các vùng khí hậu lạnh, tạo ra loại vang đỏ có màu sắc tươi sáng, nhẹ nhàng. Trong khi đó, giống nho vỏ dày như Cabernet Sauvignon, trồng ở những vùng khí hậu ôn đới hoặc ấm áp hơn, lại đem đến loại vang đỏ có màu sắc đậm và cấu trúc mạnh mẽ.
Ngược lại, đối với rượu vang trắng, quá trình lên men chỉ sử dụng phần nước ép nho đã loại bỏ vỏ, hạt và cuống. Điều này giúp vang trắng giữ hương vị thanh khiết, tươi mới, không cảm nhận nhiều về độ chát và thường mang nốt hương hoa hoặc trái cây tinh tế. Phương pháp này tạo ra vang trắng có phong cách thanh mát, nhẹ nhàng, dễ uống và rất được ưa chuộng trong các bữa ăn nhẹ hoặc khi dùng khai vị.
3. Quá trình ủ rượu vang trắng và vang đỏ
Phương pháp ủ rượu vang trắng và vang đỏ khác biệt rõ rệt, nhằm tối ưu hóa hương vị và cấu trúc riêng biệt của từng loại rượu.
Vang trắng thường có hàm lượng tannin thấp hơn và hương thơm nhẹ nhàng, tinh tế. Tuy nhiên, không phải loại vang trắng nào cũng phù hợp để ủ trong thùng gỗ sồi, vì gỗ sồi có thể làm thay đổi đặc tính ban đầu của rượu. Đa phần vang trắng được ủ trong thùng thép không gỉ để bảo toàn sự tươi mát và hương vị nguyên bản. Dù vậy, một số giống nho như Chardonnay, Chenin Blanc, Viognier có thể được ủ trong thùng gỗ sồi để gia tăng độ phức hợp và chiều sâu hương vị. Thời gian ủ vang trắng trong gỗ sồi thường ngắn hơn so với vang đỏ.
>>> Khám phá bộ sưu tập những chai rượu vang trắng ngon nhất tại Hedon
Vang đỏ, ngược lại, rất thích hợp để ủ trong thùng gỗ sồi. Với hàm lượng tannin cao và hương thơm đậm đà, vang đỏ dễ dàng phát triển các tầng hương phức hợp như khói, caramel, gỗ cháy và gia vị khi được ủ trong thùng gỗ sồi. Thời gian ủ tối thiểu cho vang đỏ trong thùng sồi thường kéo dài từ một năm trở lên, thậm chí hàng chục năm đối với các dòng vang cao cấp. Quá trình này giúp rượu trở nên tròn trịa, cân bằng và phong phú hơn theo thời gian.
4. Hương vị tạo nên vang trắng và vang đỏ
Hương vị là yếu tố giúp phân biệt rõ rệt giữa vang trắng và vang đỏ.
Vang đỏ thường có cấu trúc đậm đà, vị chát đặc trưng và hậu vị dài. Các nốt hương phổ biến trong vang đỏ bao gồm trái cây đỏ, trái cây đen (như mận, anh đào, việt quất), hoa tím, thuốc lá, và gia vị như tiêu đen hoặc quế. Nhờ vào quá trình lên men cùng vỏ và ủ lâu trong gỗ sồi, vang đỏ có xu hướng phát triển hương vị phức hợp và chiều sâu rõ nét hơn.
Trong khi đó, vang trắng lại mang đến trải nghiệm nhẹ nhàng, thanh khiết, và dễ tiếp cận hơn. Hương vị thường là trái cây nhiệt đới, trái cây có cùi trắng (như táo, lê, đào), cùng các nốt hương hoa trắng, cam quýt, mật ong hoặc thảo mộc dịu nhẹ. Vang trắng thường phù hợp với những ai yêu thích sự nhẹ nhàng, tươi mới, dễ uống.
> >> Khám phá thêm những chai rượu vang đỏ quyến rũ đang có mặt tại Hedon !
5. Nhiệt độ phục vụ vang trắng và vang đỏ
Nhiệt độ phục vụ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm thưởng thức rượu vang. Một trong những điểm khác biệt rõ rệt giữa vang trắng và vang đỏ chính là mức nhiệt độ lý tưởng khi thưởng thức. Độ đậm của rượu đóng vai trò quyết định nhiệt độ phục vụ phù hợp nhất.
Dưới đây là các mức nhiệt độ lý tưởng dành cho từng loại rượu:
- 9-11°C (40-50°F): Dành cho vang trắng nhẹ và thanh khiết
- 10-13°C (50-55.4°F): Dành cho vang trắng có kết cấu phức hợp và hương vị đậm đà
- 10-15°C (50-60°F): Phù hợp với vang đỏ có kết cấu nhẹ nhàng, tươi mới
- 15-18°C (60-65°F) : Thích hợp cho vang đỏ đậm đà, cấu trúc mạnh mẽ
Việc phục vụ rượu đúng nhiệt độ không chỉ làm nổi bật hương thơm và vị rượu, mà còn giúp cân bằng cảm nhận về độ chua, tannin và độ cồn trong từng loại vang.
>>> Tìm hiểu thêm: 3 quy tắc thưởng thức rượu vang đúng cách
6. Kết hợp vang trắng và vang đỏ với món ăn
Nguyên tắc “hải sản đi với vang trắng, thịt đỏ đi với vang đỏ” từ lâu đã trở thành một chuẩn mực trong nghệ thuật ẩm thực, dựa trên sự hiểu biết về cách các yếu tố trong món ăn – như chất béo, độ mặn, vị ngọt và độ chua – tương tác với rượu vang.
Chẳng hạn, một miếng bít tết mọng nước sẽ trở nên trọn vẹn hơn khi dùng cùng vang đỏ Cabernet Sauvignon đậm đà, trong khi một đĩa vẹm sốt chanh sẽ bừng sáng khi kết hợp với vang trắng Sauvignon Blanc tươi mát, sắc sảo.
Tuy nhiên, nghệ thuật kết hợp món ăn với rượu vang không chỉ dừng lại ở những quy tắc cứng nhắc. Bạn hoàn toàn có thể:
- Thưởng thức một ly rượu vang trắng cùng các món thịt trắng, gà nướng hay salad nhẹ, hoặc món Á thanh vị.
- Kết hợp vang đỏ có độ chua cao như Pinot Noir với các món cá ít sốt, hải sản lạnh hoặc món ăn Nhật.
>>> Xem thêm: Cách kết hợp rượu vang đỏ với món ăn
7. Ly dùng cho vang trắng và vang đỏ
Ly vang trắng và ly vang đỏ được thiết kế khác nhau để tối ưu hương vị và trải nghiệm thưởng thức. Vang đỏ, với cấu trúc đậm đà và tầng hương thơm phức tạp, cần nhiều không gian để “thở”, giúp các hợp chất hương thơm được giải phóng. Vì vậy, ly vang đỏ thường có bầu ly lớn, thân ngắn và miệng ly hơi thu hẹp nhẹ nhằm giữ lại và tập trung các hương thơm. Mặc dù dung tích ly khá lớn, bạn chỉ nên rót rượu đến khoảng một phần ba ly, để tăng diện tích tiếp xúc với oxy, điều này giúp rượu vang đỏ phát triển hương vị trọn vẹn hơn.
Vang trắng, trái lại, thường được thưởng thức khi còn lạnh và có hương thơm nhẹ nhàng hơn. Do đó, ly rượu vang trắng thường có bầu nhỏ hơn, thân ly dài để hạn chế nhiệt từ tay truyền sang rượu, đồng thời duy trì nhiệt độ lạnh cần thiết. Miệng ly hẹp giúp tập trung và lưu giữ hương thơm nhẹ nhàng, thanh thoát và tươi mới đặc trưng của rượu vang trắng.
8. Nồng độ cồn của vang trắng và vang đỏ
Nồng độ cồn trong rượu vang phụ thuộc vào hàm lượng đường tự nhiên có trong nho, bởi khi rượu lên men, đường sẽ chuyển hóa thành cồn. Thông thường, vang đỏ có nồng độ cồn cao hơn vang trắng, do sử dụng giống nho chín muộn hơn, chứa nhiều đường hơn.
Vang đỏ thường có nồng độ từ 12-15% theo thể tích (ABV), trong khi vang trắng dao động từ 10-13% ABV.
Sự khác biệt này không chỉ tạo nên sự thay đổi về cấu trúc và độ mạnh của rượu, mà còn ảnh hưởng đến khả năng lưu giữ. Rượu vang có nồng độ cồn cao hơn (như vang đỏ) thường có tuổi thọ dài hơn, phù hợp cho quá trình lão hóa lâu năm trong hầm rượu.
9. Công dụng của vang đỏ và vang trắng đối với sức khoẻ
Cả vang đỏ và vang trắng đều có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe nếu được thưởng thức một cách điều độ.
Đặc biệt, vang đỏ nổi tiếng với các nghiên cứu cho thấy khả năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch, nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, trong đó nổi bật là resveratrol. Hợp chất này có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và hỗ trợ chức năng tim mạch một cách tự nhiên.
Trong khi đó, vang trắng tuy chứa ít chất chống oxy hóa hơn, nhưng vẫn mang lại những lợi ích đáng kể. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng vang trắng có thể giúp tăng cường chức năng phổi, đồng thời giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tiêu thụ rượu vang quá mức có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Vì vậy, hãy thưởng thức vang trắng và vang đỏ một cách chừng mực để tận hưởng trọn vẹn giá trị mà chúng mang lại.
10. Nên dùng loại rượu vang nào? Vang trắng hay vang đỏ?
Vang đỏ thường được xem là biểu tượng của sự sang trọng và chiều sâu. Với hương vị đậm đà và cấu trúc phức hợp, vang đỏ là lựa chọn lý tưởng cho những bữa tiệc tối trang trọng, những dịp đặc biệt hoặc khi bạn muốn thưởng thức một ly rượu mang chiều sâu cảm xúc. Các giống vang đỏ nổi tiếng như Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Syrah/Shiraz và Zinfandel mang đến những sắc thái phong phú, khả năng ủ lâu và nét đặc trưng riêng biệt của từng vùng trồng nho.
Ngược lại, vang trắng nổi bật bởi sự tươi mới, dễ uống, phù hợp với những buổi gặp mặt thân mật, tiệc ngoài trời hoặc làm món khai vị nhẹ nhàng. Những giống nho vang trắng phổ biến như Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling, Pinot Grigio/Gris và Gewürztraminer mang đến hương vị thanh mát, tinh tế, dễ dàng kết hợp với nhiều món ăn khác nhau.
Lời kết
Dù bạn chọn vang đỏ cho những khoảnh khắc trầm lắng, sâu lắng, hay vang trắng cho sự tươi mới, sảng khoái và dễ gần, mỗi ly rượu đều là một hành trình hương vị đầy cảm xúc. Hãy để vang trắng và vang đỏ đồng hành cùng bạn qua từng khoảnh khắc đáng nhớ – từ những bữa tiệc long trọng đến những phút giây thư giãn đời thường.
