Có thể bạn đã từng thưởng thức nhiều loại vang trắng và vang đỏ, nhưng liệu bạn đã thực sự hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại rượu tinh tế này? Màu sắc là điều dễ nhận thấy, nhưng còn vô số yếu tố khác góp phần tạo nên bản sắc riêng cho từng loại. Trong bài viết này, hãy cùng Hedon khám phá những điểm đặc trưng thú vị giữa vang đỏ và vang trắng, từ hương vị, cách ủ đến những bí quyết kết hợp món ăn phù hợp nhất.
1. Màu sắc và giống nho
Sự khác biệt rõ nét nhất giữa rượu vang đỏ và trắng chính là màu sắc đặc trưng của chúng. Vang đỏ mang sắc đỏ nhạt, đỏ đậm đến đỏ tím, trong khi vang trắng lại có tông vàng nhạt hoặc vàng kim óng ánh. Sự khác biệt này không chỉ đến từ màu sắc của quả nho mà còn từ quá trình tiếp xúc với vỏ nho trong lúc sản xuất.
Rượu vang đỏ được làm từ các giống nho có vỏ sẫm như Cabernet Sauvignon và Merlot. Trong quá trình sản xuất vang đỏ, tùy theo từng nhà sản xuất mà cả quả nho, cuống, vỏ và hạt đều được nghiền nát và lên men cùng nhau, giúp chiết xuất các sắc tố màu tạo ra màu sắc và vị chát đặc trưng của vang đỏ.
Ngược lại, các dòng vang trắng thường được làm từ nho trắng hoặc nho xanh như Chardonnay và Sauvignon Blanc, Chenin Blanc… Tuy vậy các dòng rượu vang trắng cũng có thể làm từ nho đỏ. Ví dụ như ở vùng Champagne của Pháp, vang trắng sản xuất từ nho đỏ (Pinot Noir) được gọi với cái tên “Blanc de Noir.” Quá trình làm vang trắng yêu cầu loại bỏ vỏ, hạt và cuống nho trước khi lên men, tạo nên sắc vàng nhạt do phần nước ép của cùi nho gần như không màu cùng độ chua tươi mới.
2. Quá trình lên men vang trắng và vang đỏ
Quá trình lên men rượu là yếu tố cốt lõi tạo nên đặc trưng của mỗi dòng rượu vang. Với rượu vang đỏ, nước ép nho được lên men cùng với vỏ và cuống, trong đó giai đoạn ngâm tiếp xúc đóng vai trò quan trọng, giúp vỏ nho truyền màu sắc, tannin và hương vị vào rượu. Khi lên men, thời gian vỏ nho tiếp xúc càng dài thì màu rượu càng đậm và hương vị càng đậm đà nhờ các hợp chất phenolic – yếu tố quyết định độ chát và hương vị của vang đỏ.
Để dễ hình dung, bạn hãy nghĩ đến việc pha trà túi lọc: Càng ngâm lâu, trà càng đậm màu và hương vị càng phong phú. Độ dày của vỏ và đặc tính khí hậu nơi nho trồng cũng là yếu tố quyết định màu sắc và hương vị của rượu vang thành phẩm. Đây là lý do giống nho vỏ mỏng thường được trồng ở các vùng khí hậu lạnh như Pinot Noir tạo ra vang đỏ có màu sắc tươi mới, nhẹ nhàng, trong khi giống nho vỏ dày trồng ở những vùng khí hậu ôn đới hoặc ấm áp như Cabernet Sauvignon lại đem đến loại vang có màu sắc đậm và cấu trúc mạnh mẽ.
Ngược lại, rượu vang trắng được lên men từ nước ép nho đã loại bỏ vỏ, hạt và cuống, giúp tạo ra hương vị thanh khiết, tươi mới, không cảm nhận nhiều về độ chát và thường có nốt hương hoa hoặc trái cây tinh tế. Phương pháp này mang lại cho vang trắng phong cách thanh mát, nhẹ nhàng, dễ uống.
3. Quá trình ủ vang trắng và vang đỏ
Phương pháp ủ của rượu vang đỏ và vang trắng khác nhau rõ rệt nhằm tối ưu hóa hương vị và cấu trúc cho từng loại.
Vang trắng có ít tannin hơn và hương thơm nhẹ nhàng, tinh tế hơn. Tuy nhiên, không phải loại vang trắng nào cũng phù hợp với việc ủ trong thùng gỗ sồi, vì gỗ sồi có thể tạo thêm nhiều tầng hương cho rượu vang. Do vậy, các nhà sản xuất thường ủ vang trắng trong thùng thép không gỉ để giữ được sự tươi mát. Dù vậy, một số loại vang trắng như Chardonnay, Chenin Blanc, Viognier có thể ủ trong thùng gỗ sồi để gia tăng độ phức hợp và chiều sâu cho hương vị. Thời gian ủ trong gỗ sồi của vang trắng thường ngắn hơn vang đỏ
>>> Khám phá bộ sưu tập những chai rượu vang trắng ngon nhất tại Hedon
Ngược lại, vang đỏ lại rất thích hợp với việc ủ trong thùng gỗ sồi. Với hàm lượng tannin cao và hương thơm đậm đà, vang đỏ dễ dàng tương tác với gỗ để phát triển thêm các nốt hương phong phú như khói, caramel và gia vị. Thời gian ủ tối thiểu cho vang đỏ trong thùng sồi thường từ một năm trở lên, và các loại vang đỏ cao cấp nhất có thể ủ trong thùng hàng chục năm, mang lại hương vị tròn trịa và tầng lớp hương thơm phong phú theo thời gian.
4. Hương vị khác biệt giữa vang trắng và vang đỏ
Đa phần vang đỏ thường có cấu trúc đậm đà và hương vị phức hợp hơn so với vang trắng. Chẳng hạn, vang đỏ thường có hương vị của các loại hoa quả đen, hoa quả đỏ, gia vị, hoa tím…
Trong khi đó, vang trắng lại mang đến sự nhẹ nhàng, thanh khiết, thường với hương vị của các loại trái nhiệt đới, trái cây có cùi trắng và các nốt hương hoa trắng hay thảo mộc dịu dàng.
> >> Khám phá thêm về những chai rượu vang đỏ quyến rũ đang có mặt tại Hedon !
5. Nhiệt độ phục vụ vang trắng và vang đỏ
Một điểm khác biệt quan trọng giữa vang đỏ và vang trắng chính là nhiệt độ phục vụ – yếu tố có thể tác động mạnh mẽ đến trải nghiệm thưởng thức rượu. Độ đậm của rượu quyết định nhiệt độ phục vụ tối ưu. Dưới đây là nhiệt độ lý tưởng cho từng loại vang:
- 9-11°C (40-50°F) cho vang trắng nhẹ và thanh khiết
- 10-13°C (50-55.4°F) : cho vang trắng có kết cấu phức hợp và hương vị đậm đà
- 10-15°C (50-60°F) cho vang đỏ có kết cấu nhẹ nhàng tươi mới
- 15-18°C (60-65°F) cho vang đỏ đậm đà
>>> Tìm hiểu thêm: 3 quy tắc thưởng thức rượu vang đúng cách
6. Kết hợp với món ăn
Nguyên tắc “hải sản với vang trắng, thịt với vang đỏ” từ lâu đã trở thành một chuẩn mực, xuất phát từ sự am hiểu về cách rượu vang và các thành phần trong món ăn – như chất béo, độ mặn, độ ngọt và độ chua – tương tác với nhau. Còn gì tuyệt vời hơn khi kết hợp một miếng bít tết mọng nước với một ly vang đỏ Cabernet đậm đà, hay một đĩa vẹm sốt chanh cùng với Sauvignon Blanc tươi mát?
Tuy nhiên, nghệ thuật kết hợp rượu và món ăn không chỉ dừng lại ở những quy tắc cứng nhắc. Bạn hoàn toàn có thể thưởng thức một ly rượu vang trắng với các món thịt trắng, gà nướng hay salad nhẹ. Những loại vang đỏ có độ chua cao như rượu vang đỏ được làm từ Pinot Noir cũng có thể tạo nên trải nghiệm thú vị khi đi kèm với các món cá ít sốt hoặc hải sản lạnh.
7. Loại ly dùng cho vang trắng và vang đỏ
Ly vang trắng và ly vang đỏ có những đặc điểm riêng biệt để tối ưu hóa hương vị cho từng loại. Vang đỏ, với cấu trúc đậm đà và hương thơm phức tạp, cần có không gian để “thở” và bộc lộ hết tầng hương. Vì vậy, ly vang đỏ thường có bầu lớn, thân ly ngắn và miệng ly hơi thu lại, giữ lại toàn bộ sự phong phú của mùi hương. Mặc dù dung tích ly khá lớn, bạn nên rót rượu đến khoảng một phần ba ly để tăng diện tích tiếp xúc với oxy, giúp hương vị phát triển trọn vẹn hơn.
Ly rượu vang trắng thường có bầu nhỏ hơn, thân ly dài giúp ngăn nhiệt từ tay truyền sang rượu duy trì độ lạnh cần thiết. Miệng ly hẹp tập trung và lưu giữ hương thơm nhẹ nhàng, thanh thoát và tươi mới của rượu vang trắng.
8. Nồng độ cồn của vang trắng và vang đỏ
Nồng độ cồn trong rượu vang phụ thuộc vào hàm lượng đường tự nhiên có trong nho, bởi khi rượu lên men, đường sẽ chuyển hóa thành cồn. Thông thường, vang đỏ có nồng độ cồn cao hơn vang trắng. Vang đỏ thường chứa khoảng 12-15% cồn theo thể tích (ABV), trong khi vang trắng dao động từ 10-13% ABV. Sự chênh lệch này không chỉ tạo nên sự khác biệt về hương vị mà còn ảnh hưởng đến khả năng lưu giữ của rượu theo thời gian.
9. Lợi ích đối với sức khỏe
Cả vang đỏ và vang trắng đều có thể mang lại lợi ích sức khỏe khi thưởng thức một cách điều độ. Đặc biệt, vang đỏ được biết đến với các nghiên cứu cho thấy nó có thể hỗ trợ sức khỏe tim mạch nhờ chứa các chất chống oxy hóa, đặc biệt là resveratrol. Hợp chất này có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và hỗ trợ chức năng tim mạch một cách tự nhiên.
Vang trắng, dù chứa ít chất chống oxy hóa hơn, vẫn mang lại một số lợi ích đáng chú ý. Nó có thể giúp tăng cường chức năng phổi và giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc thưởng thức rượu vang quá mức có thể dẫn đến những tác động tiêu cực cho sức khỏe.
10. Khi nào nên dùng vang đỏ, khi nào nên dùng vang trắng?
Vang đỏ được xem như biểu tượng của sự sang trọng, thường được chọn trong các bữa ăn cao cấp và các dịp đặc biệt. Với độ sâu và sự phức tạp của mình, vang đỏ là lựa chọn lý tưởng cho những ai thực sự đam mê và muốn khám phá chiều sâu của rượu vang. Các giống vang đỏ nổi tiếng như Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Syrah/Shiraz và Zinfandel mang đến những sắc thái phong phú, khả năng ủ lâu và nét đặc trưng riêng biệt của từng vùng trồng nho.
Ngược lại, vang trắng nổi bật nhờ vào sự tươi mát, dễ uống và thường xuất hiện trong các buổi gặp gỡ thân mật, sự kiện ngoài trời hay dùng như một món khai vị nhẹ nhàng. Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling, Pinot Grigio/Gris và Gewürztraminer là những giống vang trắng được yêu thích, mỗi loại mang lại một sắc thái hương vị và mùi thơm tinh tế.
Lời kết
Dù bạn chọn vang đỏ cho những giây phút trầm lắng và đậm chất thưởng thức, hay vang trắng cho sự tươi mới và sảng khoái, mỗi ly vang đều hứa hẹn sẽ mang đến một hành trình hương vị đầy cảm xúc.
