Thưởng thức rượu vang là một nghệ thuật, người thưởng thức rượu vang là một nghệ sĩ. Quá trình này giống như một cuộc phiêu lưu khám phá. Mỗi chai rượu vang là một hành trình mới, giống như việc bạn khám phá một vùng đất mới, gặp gỡ những nền văn hoá và trải nghiệm hương vị độc đáo. Biết cách thưởng thức rượu vang đúng cách sẽ giúp bạn tận hưởng và khám phá bí ẩn bên trong từng chai rượu.
1. Thưởng thức rượu vang qua Thị giác
Khi bạn nhìn vào ly rượu, bạn đang ngắm nhìn một tác phẩm nghệ thuật. Màu sắc của rượu giống như sắc thái trong một bức tranh: Một ly vang đỏ như thể hoàng hôn rực rỡ và đầy sức sống, trong khi ly rượu vang trắng như một bình hoa tinh khôi, nhẹ nhàng mà thanh thoát. Khi lắc ly và quan sát độ sánh, bạn là một nghệ sĩ đang phân tích nét vẽ, tìm hiểu những chi tiết nhỏ trong tác phẩm của mình.
1.1 Tại sao việc “nhìn” lại quan trọng?
Màu sắc của rượu vang không chỉ đơn thuần là yếu tố thẩm mỹ; nó còn cung cấp thông tin giá trị vềcác loại nho, độ tuổi và phương pháp sản xuất.Các loại rượu vang đỏ thường có màu từ đỏ nhạt đến đỏ đậm, tùy thuộc vào giống nho và quy trình sản xuất rượu vang. Các dòng vang trắng lại có màu vàng nhạt, vàng ánh kim hoặc vàng đậm.
1.2 Các bước thưởng thức rượu vang qua thị giác đúng cách
- Bước 1: Chuẩn bị ly uống phù hợp
Sử dụng ly thuỷ tinh sạch, trong suốt, không màu, không mùi. Không có cặn bám của chất tẩy rửa hoặc bụi bẩn từ khăn lau đánh bóng ly là ưu tiên hàng đầu để đánh giá chính xác nhất màu sắc của rượu.
Đối với ly uống rượu vang đỏ thường có hình dạng lớn và rộng miệng, giúp rượu vang thở và hương vị phát triển. Ly rượu vang trắng thì nhỏ và có phần miệng hẹp hơn, giúp giữ độ lạnh và tôn lên hương thơm.
- Bước 2: Quan sát tại không gian có đầy đủ ánh sáng
Cầm và nghiêng nhẹ ly rượu một góc 45° về phía có ánh sáng tự nhiên hoặc ánh sáng nhẹ để quan sát sắc thái màu từ phần thân đến phần viền ly. Ngắm nhìn ly rượu qua một mặt phẳng màu trắng để đánh giá độ trong, sự tinh khiết của rượu vang. Các sắc thái khác nhau có thể cho thấy thông tin về độ tuổi của rượu.
- Bước 3: Đánh giá độ đậm đặc
Quan sát “giọt nước mắt rượu vang” (vệt rượu bám vào thành ly) để phân tích độ đậm đặc của rượu vang khi chúng ta lắc nhẹ hoặc nghiêng ly vang.
Nếu giọt nước mắt chảy xuống chậm, vệt rượu dày chứng tỏ hàm lượng đường và nồng độ cồn hoặc tannin cao. Ly vang đó sẽ có hương vị đậm đà, mạnh mẽ. Ngược lại, nếu giọt nước mắt chảy xuống nhanh, đổ bám lỏng biểu thị nồng độ cồn thấp. Ly vang đó sẽ có hương vị nhẹ nhàng hơn, có cảm giác tươi mới.
1.3 Ý nghĩa của việc thưởng thức rượu vang qua thị giác
Màu sắc trong ly rượu cho chúng ta biết nhiều thông tin từ hương vị đến độ tuổi.
Màu sắc của rượu vang phần lớn đến từ vỏ của quả nho. Trong quá trình làm rượu, nước ép nho được ngâm chung với xác nho gồm vỏ, hạt và cuống, tạo nên màu sắc cho rượu vang.
- Màu đỏ ruby sáng: hương vị nhẹ nhàng, tannin thấp, độ chua vừa phải, là loại rượu vang đỏ dễ uống, thường thấy ở giống nho Pinot Noir hoặc Gamay.
- Màu đỏ garnet: hương vị cân bằng, tannin và độ chua trung bình, mềm mại, thường thấy ở giống nho Merlot, Grenache.
- Màu đỏ đậm, sẫm màu: hương vị đậm đà, tannin cao, mạnh mẽ, thường thấy ở giống nho Cabernet Sauvignon, Syrah.
- Màu đỏ ánh tím: rượu vang trẻ, tannin và độ chua cao.
- Màu đỏ ngói hoặc nâu gạch: rượu trưởng thành, tannin cao.
Trong khi đó, sắc vàng của các dòng vang trắng phần lớn đến từ thịt nho và phụ thuộc vào màu vỏ nho.
- Màu vàng nhạt pha trắng xanh: hương vị nhẹ, tannin và độ chua cao, làm từ các giống nho như Pinot Grigio, Riesling, Sauvignon Blanc
- Màu vàng ánh kim: hương vị tự nhiên, độ chua thấp, trong các giống nho Chenin Blanc, Chardonnay không ủ trong thùng gỗ sồi
- Màu vàng đậm lai màu đồng: hương vị đậm đà, độ chua it, có vị ngậy, làm từ các giống nho như Semillon, Chardonnay ủ trong thùng gỗ sồi.
- Màu vàng nhạt gần như trong suốt: rượu trẻ tuổi
- Màu ngả hổ phách hoặc nâu đồng: rượu lão hoá lâu năm
2. Thưởng thức rượu vang qua Khứu giác
Khi bạn đưa sát mũi gần ly rượu, bạn như đang dạo chơi qua khu vườn thơm ngát, nơi những tầng hương thơm mở ra như những cánh hoa. Bạn có thể cảm nhận hương vị của trái cây tươi mát, hương hoa nở rộ hoặc đôi khi có cả hương gỗ từ những cây cổ thụ. Ngửi đúng cách sẽ giúp bạn khám phá hương thơm đa tầng và đặc trưng của rượu trước khi nếm.
2.1 Tại sao việc “ngửi” lại quan trọng?
Rượu vang là bí mật được giữ trong chai, mỗi lần mở nắp là một bất ngờ. Đưa ly rượu lên mũi và hít nhẹ là cách để tiếp cận ấn tượng ban đầu về hương thơm của rượu. Mùi hương của rượu vang là một phần quan trọng trong trải nghiệm thưởng thức. Hương thơm có thể giúp bạn nhận biết các loại nho, vùng trồng nho, và quá trình ủ rượu.
2.2 Các bước thưởng thức rượu vang qua khứu giác đúng cách
- Bước 1: Ngừi lần một và cảm nhận tầng hương đầu
Đừng nên vội lắc nhẹ và ngửi ngay sau khi cầm trên tay ly rượu vang. Đầu tiên bạn nên đưa lên mũi và ngửi trước khi lắc để có thể cảm nhận được tầng hương đầu tiên của rượu vang (hoa quả, gia vị, thảo mộc…). Tầng hương này thể hiện đặc tính của giống nho.
- Bước 2 : Lắc nhẹ
Khi lắc rượu vang, bạn nên cầm ly ở chân hoặc đế thay vì phần bầu. Thao tác này giúp hạn chế việc nhiệt độ cơ thể làm nóng rượu vang, gây ảnh hưởng đến hương vị của rượu khi thưởng thức.
Sau đó, nhẹ nhàng lắc ly rượu để giải phóng các tầng hương thơm tiếp theo. Hành động này giúp rượu tiếp xúc nhiều hơn với không khí, làm bay hơi các hợp chất hương liệu.
- Bước 3: Ngửi lần hai và cảm nhận các tầng hương tiếp theo
Đưa mũi gần miệng ly và hít vào một cách nhẹ nhàng. Ở lần ngửi lần hai này chúng ta có thể cảm nhận tầng hương thứ hai đến từ quá trình lên men chuyển hóa như hương vani, bơ, caramel…
Lưu ý: Hạn chế sử dụng nước hoa hoặc các sản phẩm có mùi thơm nồng để không làm ảnh hưởng đến trải nghiệm ngửi hương.
Hình dáng ly rượu khác nhau sẽ ảnh hưởng đến mật độ của hương thơm khi đi ra khỏi miệng ly. Mỗi ly rượu có ý nghĩa thu thập và tổng hợp các hương thơm có trong rượu vang.
Các loại ly khác nhau được thiết kế để tối ưu hóa trải nghiệm thưởng thức của từng loại rượu. Sau đây là những ly vang phổ biến có mặt trên thị trường:
|
Loại ly |
Kiểu dáng |
Giống nho |
| Ly rượu vang đỏ Bordeaux | Dáng tulip, bầu ly lớn, chân cao | Cabernet Sauvignon, Merlot |
| Ly rượu vang đỏ Burgundy | Bầu tròn, miệng lớn, thân ly ngắn | Pinot Noir |
| Ly vang đỏ tiêu chuẩn | Bầu ly rộng vừa phải, thân ly không cao bằng Bordeaux | Syrah |
| Ly rượu vang trắng Sauvignon Blanc | Bầu ly hẹp, thân ly thon dài | Sauvignon Blanc, Riesling |
| Ly rượu vang trắng Chardonnay | Bầu tròn to, thân ly thấp hơn | Chardonnay |
Chú ý: Nên thay ly khi thưởng thức một loại rượu mới để đảm bảo quá trình diễn ra trọn vẹn.
2.3 Ý nghĩa của việc thưởng thức rượu vang qua khứu giác
Việc thưởng thức rượu vang qua khứu giác giúp chúng ta cảm nhận các tầng hương đặc trưng như :
– Vang đỏ
- Tầng hương chính đầu tiên đến từ các đặc tính của giống nho và thổ nhưỡng.
Hương trái cây đỏ: Dâu tây, anh đào, mận, mâm xôi và việt quất.
Hương hoa: Hoa hồng và hoa đào.
Hương gia vị: Tiêu đen, quế và đinh hương.
Hương thảo mộc khô: Hương thảo và cỏ xạ hương.
- Tầng hương phụ thứ hai đến từ quá trình lên men chuyển hoá từ đường thành rượu hoặc lên men thứ cấp.
Hương ngậy: Bánh mì nướng, bơ sữa và phô mai.
Hương gỗ sồi: Vani, cacao, và socola đen xuất hiện trong các loại rượu vang đỏ được ủ trong thùng gỗ sồi.
- Tầng hương thứ ba cuối cùng đến từ quá trình ủ lâu năm.
Hương trái cây khô: Nho, mận.
Hương khói: Thuốc lá, và caramel.
Hương đất: Da thuộc, đất sét, đá vôi hoặc đá granite.
– Vang trắng
- Tầng hương thứ nhất:
Hương trái cây: Họ cam quýt (bưởi, chanh, cam), táo, lê, đào.
Hương nhiệt đới: Dứa, xoài, chuối, chanh dây.
Hương hoa: Hoa nhài, hoa hồng.
Hương thảo mộc: Bạc hà, cỏ, cam thảo.
- Tầng hương thứ hai:
Hương ngậy: Bánh mì nướng và bơ
Hương gỗ sồi: Vani, khói
- Tầng hương thứ ba:
Hương trái cây khô: Cam, quế, hạnh nhân
Hương mật ong: Sáp ong, caramel
3. Thưởng thức rượu vang qua Vị giác
Nghệ thuật thưởng thức rượu vang đúng cách là biết cách cảm nhận từng hương vị và từng sắc thái. Hãy tưởng tượng vị của rượu như một bức tranh phong cảnh. Mỗi ngụm rượu như đang du hành đến lãnh thổ mới, đầy lạ lẫm nhưng cũng chứa đựng những cảm xúc khác nhau chờ bạn khám phá. Bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt như ánh nắng lấp lánh, vị chua như đồng cỏ xanh mướt, vị chát như những dãy núi hùng vĩ. Tất cả tạo nên dấu ấn của chuyến phiêu lưu như chính là hậu vị để lại sau một cuộc hành trình tuyệt vời
3.1 Tại sao việc “nếm” lại quan trọng?
Đây là bước cuối cùng và quan trọng nhất cho bạn biết chất lượng của rượu. Vị giác giúp bạn đánh giá hương vị và sự cân bằng của rượu. Đây là giai đoạn quyết định xem ly vang này có thật sự làm bạn hài lòng hay không.
3.2 Các bước thưởng thức rượu vang qua vị giác đúng cách
- Bước 1: Làm sạch vị giác
Đảm bảo vòm miệng sạch sẽ, không có mùi kem đánh răng hay thức ăn có hương vị nồng. Tốt nhất là nên súc miệng trước khi chuẩn bị đánh giá hương vị của chai rượu vang.
- Bước 2: Nhấp ngụm nhỏ
Hãy nhấp ngụm nhỏ và ngậm trong miệng một chút để rượu trải đều trên đầu lưỡi và khắp khoang miệng. Điều này giúp bạn cảm nhận được toàn bộ hương vị, đánh thức vị giác.
- Bước 3: Khám phá vị
Vị giác có thể phân biệt được 4 vị: ngọt, chua, nồng, chát. Trong quá trình nếm thử, vị mặn làm tăng cảm giác đắng, vị ngọt chiếm ưu thế hơn vị mặn, làm giảm độ chua và làm chậm cảm giác đắng. Lưu ý và cảm nhận sự kết hợp cân bằng của hương vị và cấu trúc của rượu.
- Bước 4: Đánh giá hậu vị
Sau khi nuốt, hãy chú ý đến dư vị còn sót lại trong miệng. Một chai rượu vang chất lượng cao sẽ để lại hậu vị dễ chịu kéo dài.
3.3 Ý nghĩa của việc thưởng thức rượu vang qua vị giác
Thưởng thức rượu vang qua vị giác giúp chúng ta cảm nhận một cách toàn diện nhất về độ ngon của một chai rượu vang. Một chai rượu vang ngon cần sự hòa quyện mượt mà của bốn yếu tố: vị ngọt nơi đầu lưỡi, vị chua ở khoảng giữa vòm miệng, vị chát ở cuống lưỡi và vị nồng ở toàn bộ khoang miệng để tạo nên một trải nghiệm đa dạng.
- Độ ngọt: Điều đầu tiên bạn cảm nhận được khi vị giác được tiếp xúc là vị ngọt ở đầu lưỡi. Đường giúp cân bằng vị chua, từ khô đến ngọt và tạo cảm giác mềm mại cho rượu. Các dòng vang đỏ thường ít ngọt hơn so với các loại rượu vang khác, cảm giác chua và chát nổi bật hơn.
- Độ chua: Chủ yếu đến từ lượng axit tự nhiên trong nho và quá trình ủ rượu. Độ chua có ảnh hưởng đến sự cân bằng giữa vị ngọt của đường và vị chát từ tannin. Rượu vang có độ chua càng cao sẽ mang đến cảm giác tươi mát và cân bằng.
- Tannin: Trong rượu vang, tannin mang đến cảm nhận đắng, chát và khô trong miệng. Tannin có khả năng giúp bảo quản rượu và lão hoá tốt hơn. Rượu vang có tannin cao thường sẽ có cảm giác khô trong miệng. Trong khi rượu có tannin thấp thì cảm giác mượt mà, trơn tru hơn.
- Độ cồn: Rượu vang đỏ thường có nồng độ cồn cao từ 12% – 15%, phụ thuộc vào quá trình lên men chuyển hóa từ đường thành rượu. Vang trắng thường trải dài từ mức 10% đến 13% do lượng đường thấp trong các giống nho như Chardonnay, Sauvignon Blanc,…. Rượu có độ cồn cao mang lại cảm giác mạnh mẽ còn nồng độ thấp sẽ dễ uống cho những hương vị nhẹ nhàng hơn.
>>> Xem thêm: 7 sai lầm khi thưởng thức rượu vang cần tránh
Thưởng thức rượu vang là một nghệ thuật đòi hỏi sự chú ý và tinh tế. Bằng cách áp dụng 3 quy tắc cơ bản để thưởng thức rượu vang đúng cách, bạn có thể nâng cao trải nghiệm và hiểu hơn về loại rượu vang mà mình đang thưởng thức. Hãy dành thời gian và thưởng thức từng giọt rượu để mỗi trải nghiệm trở nên thật đáng nhớ!
