Việc lựa chọn rượu vang thùng gỗ và cách sử dụng chúng thể hiện những quyết định quan trọng hình thành nên linh hồn và thể chất của mỗi loại rượu vang. Không chỉ là một vật chứa đựng đơn thuần, thùng gỗ sồi còn là một nghệ nhân tạo nên hương vị, mang đến sự phong phú và hương thơm phức hợp cho rượu vang, thể hiện đặc điểm của vùng đất và giống nho.
Mối quan hệ giữa thùng gỗ sồi và rượu vang là một sự hòa hợp giữa khoa học và nghệ thuật. Các hợp chất trong rượu vang khi được ủ trong thùng gỗ sồi, kết hợp với khả năng chống oxy hóa của gỗ, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển hương vị của rượu vang. Việc sử dụng gỗ sồi trong quá trình sản xuất rượu vang sẽ mang đến hương thơm của vani, đinh hương và mùi khói nhẹ, tạo ra những chai rượu vang thùng gỗ mang đậm dấu ấn đặc biệt.
1. Tại sao rượu vang lại được ủ trong thùng gỗ sồi?
Nhiều thế kỷ trước khi chai rượu thủy tinh ra đời, rượu vang đã được bảo quản trong các thùng gỗ sồi vì lý do tiện lợi. Với hình dạng và cấu trúc vững chắc, các thùng gỗ này giúp việc vận chuyển dễ dàng hơn. Người tiêu dùng sớm nhận ra rằng, rượu vang càng được ủ lâu trong những thùng gỗ càng trở nên ngon hơn. Theo thời gian, một số đặc tính của những thùng gỗ này đã ảnh hưởng đến kết cấu của rượu vang, có hương vị gỗ sồi và tăng độ mượt mà. Chính vì vậy, mặc dù ban đầu chỉ là những dụng cụ chứa đựng đơn giản, thùng gỗ sồi hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong quy trình sản xuất rượu vang hiện đại. Điều này cũng giải thích tại sao rượu vang thùng gỗ trở thành một trong những biểu tượng chính gắn liền với sản xuất rượu vang trên toàn thế giới.
2. Vai trò quan trọng của thùng gỗ sồi trong sản xuất rượu vang
Nghệ thuật sử dụng gỗ sồi trong sản xuất rượu vang là một phương pháp truyền thống nhưng vẫn đang được đổi mới trong nhiều năm nay để biến nước ép nho bình thường thành loại rượu vang tinh tế.
- Hương thơm phức hợp
Gỗ sồi nổi tiếng với khả năng làm rượu vang có hương vị và hương thơm phong phú. Khi rượu vang được ủ trong thùng gỗ sồi, rượu sẽ hấp thụ các hợp chất dễ bay hơi có trong gỗ như vani, dừa, đinh hương, và chút hương khói nhẹ. Những hương thơm này hoà quyện với hương vị tự nhiên của nho tạo ra nốt hương sâu sắc hơn.
- Kiểm soát oxy hoá
Cấu trúc của thùng gỗ sồi cho phép rượu vang diễn ra quá trình oxy hóa chậm rãi và có kiểm soát. Quá trình này giúp kết cấu rượu vang thêm mượt mà, mềm mại và làm giảm độ chát của tannin, tạo ra những loại rượu vang dễ uống hơn.
- Hỗ trợ quá trình lên men malolactic
Quá trình lên men malolactic là quá trình vi khuẩn chuyển đổi axit malic thành axit lactic trong rượu, giúp giảm độ axit của rượu và tạo ra một hương vị mượt mà hơn. Thùng gỗ sồi có thể tạo ra một môi trường ấm áp và ổn định, giúp vi khuẩn malolactic (MLF) hoạt động hiệu quả hơn trong quá trình lên men. Nhiệt độ ổn định trong thùng gỗ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn MLF phát triển. Bên cạnh đó, thùng gỗ sồi cho phép một lượng nhỏ oxy tiếp xúc với rượu, điều này không chỉ giúp các vi khuẩn malolactic phát triển mà còn giúp giảm cường độ các hợp chất dễ bay hơi, tạo ra hương vị mượt mà và phức tạp hơn trong rượu. Mặc dù gỗ sồi không ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình MLF, nhưng các hợp chất như tannin và lignin trong gỗ có thể tương tác với các axit và hợp chất trong rượu, góp phần tạo ra sự thay đổi trong hương vị và kết cấu của rượu sau khi MLF hoàn tất.
- Thay đổi kết cấu
Thùng gỗ sồi có thể thay đổi kết cấu của rượu vang bằng cách làm mềm tannin, giúp rượu trở nên mượt mà và dễ uống hơn. Đồng thời, gỗ sồi giải phóng các hợp chất như lignin và tannin, tạo ra cảm giác đầy đặn và phong phú cho rượu. Những hợp chất này còn tương tác với các axit trong rượu, làm tăng độ tròn đầy và chiều sâu hương vị, từ đó nâng cao chất lượng tổng thể của rượu vang.
3. Các loại thùng gỗ sồi phổ biến trong sản xuất rượu vang
Khám phá các loại gỗ sồi phổ biến nhất được sử dụng trong quá trình ủ rượu vang và tác động cụ thể của từng loại.
- Rượu vang thùng gỗ sồi Mỹ
Có thể nhận biết nhờ hương thơm đặc trưng của dầu dừa, vani, mùi gỗ cháy. Rượu vang ủ thùng gỗ sồi Mỹ có xu hướng mang đến kết cấu mềm mại và hương vị nhẹ nhàng hơn. Những đặc điểm này khiến nó trở thành lựa chọn phổ biến cho những loại rượu vang đậm đà đòi hỏi hương vị mạnh mẽ
- Rượu vang thùng gỗ sồi Pháp
Gỗ sồi châu Âu, đặc biệt là gỗ sồi Pháp, mang lại những nốt hương tinh tế của gia vị, trái cây sấy khô và sự phức hợp tannin tinh tế. Rượu vang ủ trong thùng gỗ sồi Pháp được hưởng lợi từ sự kết hợp hài hòa giữa hương vị gỗ, do đó duy trì sự cân bằng giữa đặc điểm giống nho và dấu ấn của gỗ. Gỗ sồi Pháp thường được sử dụng để ủ rượu vang cao cấp.
- Rượu vang thùng gỗ sồi Hungary
Mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng gỗ sồi Hungary cũng được sử dụng trong một số loại rượu vang. Rượu vang trong thùng gỗ sồi Hungary mang lại hương vị trung tính giữa hương vị của gỗ sồi Mỹ và gỗ sồi Pháp, kết hợp với một chút gia vị nhẹ nhàng.
- Rượu vang thùng gỗ sồi Slavonia
Gỗ sồi Slavonia, một loại gỗ sồi từ khu vực Đông Âu, mang đến cho rượu hương vị mạnh mẽ và đặc trưng, thường được dùng cho các loại rượu vang có hương vị đậm đà và có tiềm năng trưởng thành lâu dài.
Việc lựa chọn rượu vang thùng gỗ sồi phù hợp là một yếu tố quan trọng quyết định bản sắc và chất lượng của rượu vang. Mỗi loại rượu vang thùng gỗ sồi mang đến dấu ấn hương vị và cấu trúc riêng cho rượu vang. Các nhà sản xuất rượu vang có thể sáng tạo theo cách của họ hướng tới mong đợi của người thưởng thức.
4. Sự khác biệt giữa rượu vang ủ và không ủ trong thùng gỗ sồi
Hai loại rượu vang này có sự khác biệt rõ rệt về hương vị, kết cấu của rượu.
- Rượu vang ủ trong thùng gỗ sồi
Các hương thơm do thùng gỗ sồi mang đến như vani, caramel, thuốc lá và gia vị hòa quyện với những nốt hương trái cây tự nhiên của rượu, tạo ra một bảng hương thơm phong phú và đa dạng. Ví dụ, Cabernet Sauvignon hoặc Merlot ủ trong thùng gỗ sồi có thể mang những nốt hương vị của gỗ tuyết tùng hoặc sôcôla, làm phong phú thêm trải nghiệm vị giác.
Kết cấu của rượu vang cũng được biến đổi khi tiếp xúc với gỗ sồi. Quá trình oxy hóa chậm qua các vân gỗ làm mềm tannin, khiến rượu vang thùng gỗ trở nên mượt mà và mềm mại hơn trong vòm miệng. Sự thay đổi này đặc biệt rõ rệt trong các loại rượu vang đỏ có tannin mạnh mẽ như Cabernet Sauvignon hay Syrah. Sự tương tác trong thùng gỗ sồi giúp giảm bớt độ chát và mang lại một kết cấu mịn màng hơn.
>>> Gợi ý những chai rượu vang ngon ủ trong thùng sồi : Chateau Belles Eaux Languedoc Pezenas Carmin, Domaine de Montille Bourgogne Pinot Noir, Rully Premier Cru Clos de La Bressande Monopole blanc
- Rượu vang không ủ trong thùng gỗ sồi
Rượu không tiếp xúc với thùng sồi thường có hương vị tự nhiên đơn giản và tươi mới hơn, với những nốt hương chủ yếu là trái cây và thảo mộc. Nó giữ lại đặc điểm của giống nho một cách nguyên bản hơn, với ít sự ảnh hưởng từ các hợp chất gỗ. Ví dụ, Sauvignon Blanc hoặc Pinot Grigio có thể thể hiện hương cam quýt, táo xanh hoặc hoa trắng mà không có sắc thái gỗ hoặc vị cay do gỗ sồi mang lại.
Kết cấu của rượu vang không được ủ trong gỗ sồi thường sống động và sắc nét hơn. Mặc dù có thể không phức tạp như rượu ủ trong thùng gỗ sồi, nhưng rượu không ủ trong thùng gỗ sồi cũng có thể mang lại những trải nghiệm thú vị cho những người yêu thích sự tươi mới và sự nguyên sơ của hương vị nho.
>>> Gợi ý những chai rượu vang ngon không ủ trong thùng sồi : Patriarche – Chablis, Fives Reserve Chenin Blanc
5. Nhu cầu của thị trường về rượu vang được ủ trong thùng gỗ sồi
Việc lựa chọn ủ rượu vang trong thùng gỗ sồi hay không, phụ thuộc vào tầm nhìn và phong cách mà nhà sản xuất muốn hướng đến người tiêu dùng. Trong khi rượu vang thùng gỗ có thể làm phong phú thêm hương vị phức hợp và kết cấu, thì rượu vang ủ trong thùng inox lại giữ được màu sắc sáng, hương hoa quả sống động và sự tinh khiết của rượu. Rượu vang ủ trong gỗ sồi thường phù hợp cho các dịp đặc biệt và có khả năng lưu trữ lâu dài, trong khi rượu vang không ủ trong thùng gỗ sồi lý tưởng cho tiêu thụ hàng ngày, mang lại sự tươi mới và tính nguyên bản của giống nho.
Quy trình sản xuất rượu vang, dù sử dụng thùng gỗ hay không, đều thể hiện sự tôn trọng truyền thống cũng như khả năng đón nhận sự đổi mới. Ở một số vùng, việc sử dụng gỗ sồi là một truyền thống lâu đời, gắn liền với đặc tính của loại rượu vang được sản xuất. Tuy nhiên, việc thử nghiệm các phương pháp lão hóa thay thế cũng phản ánh mong muốn đổi mới và đáp ứng sở thích đang thay đổi của người tiêu dùng, những người có thể tìm kiếm loại rượu vang tươi hơn.
Mặc dù đặc tính của gỗ sồi có thể nâng tầm chất lượng rượu vang, nhưng không phải tất cả mọi người đều có cùng khẩu vị. Những người yêu thích rượu vang tìm kiếm sự phong phú, phức hợp và tiềm năng lão hóa có thể bị thu hút bởi những loại rượu vang thùng gỗ. Ngược lại, những người ưa chuộng rượu vang nhẹ nhàng, với hương vị trái cây rõ rệt, có thể chọn rượu vang không ủ trong thùng gỗ sồi.
Lời kết,
Với sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và khoa học, rượu vang thùng gỗ sồi mang đến những trải nghiệm vị giác tuyệt vời. Nên nhớ rằng, rượu vang trong thùng gỗ chỉ làm cho hương vị trở nên khác biệt. Nếu bạn là một tín đồ của rượu vang, đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức những chai rượu vang thùng gỗ sồi để khám phá hương vị đặc biệt mà chúng mang lại.
